Yoshlar fiziologiyasi va gigiyenasi

 
 
                                                                                                                                             
 

---

 
32 
                                                                                                                            
“Tasdiqlayman” 
Kafedra mudiri---------------------------- 
  ----------------------------------08.2013 yil  
 
 
 
“Yoshlar fiziologiyasi va gigiyenasi”     fanidan 
 ishchi dastur bajarilishining kalendar tematik rejasi(1 semestr) 
 
 
Т\r  Modul va 
mavzu 
nomlari 
Mas
hg`u
lot 
turi 
Aj
ra
til
ga
n 
va
qt 
Talaba mustaqil 
ishi mavzusi va 
mazmuni 
His
obo
t 
sha
kli 
Bajarilishi 
haqida 
O`qi
tuvc
hi 
imzo
si 
So
at  
Gur
uh  
Oy 
va 
kun 
 
 
1 модул 
 
 
 
 
 
 
 
 
1 
Yoshlar 
fiziologiyas
i gigienasi 
fanining 
predmeti va 
vazifalaria  
Ma`r
uza 
2  Fanning o`quv 
tarbiya 
jarayonidagi 
ahamiyati, boshqa 
fanlar bilan aloqasi. 
O`zbek 
olimlarining fanga 
qo`shgan 
hissalari.Gigiena 
fanining ahamiyati.  
Yoz
ma 
hiso
bot 
2 
 
 
 
 
 
 
 
2 
O`sish  va 
rivojlanishi
ning 
umumiy 
qonuniyatla
ri. Irsiyat  
va muhit.  
Ma`r
uza 
2  Ta’lim jarayonida 
ratsiyonal 
usullarini 
qo`llashda, har bir 
o`quvchiga 
indivudal 
yondashishda 
pedagoglarning 
bola 
organizimining 
o`ziga xos o`sish 
va rivojlanish 
qonuniyatlari 
haqidagi bilimga 
ega bo`lishlari. 
Slay
d 
tayy
orla
sh 
2 
 
 
 
 

---

 
33 
Turli yosh 
davrlarda 
proporsiyaning 
o`zgarishi. Tashqi 
muhit omillarining 
bola organizmiga 
ta’siri. 
Akseleratsiya 
yoshlik davrlari va 
yoshga oid 
o`zgarishlar haqida 
tushunchalar 
berish. 
Hujayraning 
umumiy tuzilishi 
xromasomalar, 
irsiy kasalliklar 
to`g`risida 
tushunchalar 
berish.  
3 
Nerv  
setimasinin
g umumiy  
fiziologiyas
i.  
Markaziy 
nerv 
sistemasini
ng yosh 
xususiyatlar
i. Oily nerv 
faoliyatinin
g yosh 
xususiyatlar
i va nerv 
sistemasini
ng 
gigienasi.  
Ma`r
uza 
2  MNS ning yosh 
xususiyatlari. 
Neron nerv 
tolalarining 
xususiyatlari. 
Reflekslar, nerv 
markazlarining 
fiziologik 
xususiyatlari. 
Reflektor faoliyat. 
Oliy nerv 
faoliyatini 
tekshirish usullari. 
Reflekslar haqida 
tushunchalar 
berish.  
Yoz
ma 
uy 
ishi. 
2 
 
 
 
4 
O`quv 
tarbiyaviy 
ishglari 
gigienasi 
Ma`r
uza 
2  Bolalar va 
o`smirlarning 
ishchanlik 
qobilyati, 
charchash o`ta 
charchash. Ta’lim 
Sav
ol-
javo
b 
2 
 
 
 
 

---

 
34 
tarbiya 
psixogigienasi asab 
buzulishlarini 
oldini olish. Kun 
tartibiga 
qo`yiladigan 
gigienik talablar. 
Uyqu gigienasi. 
5 
Analizatorl
arning yosh  
xususiyatlar
i  va 
gigienasi. 
Ichki  
sekresiya  
bezlarinng 
yosh 
xususiyatlar
i. 
Ma`r
uza 
2  Analizatorlarning 
umumiy tuzilishi 
va ahamiyati (ta`m 
bilish,  hid bilish, 
ko`rish,  eshitish) 
turlari,  tuzilishi va 
yoshga  bog`liq  
xususiyatlari. 
O`quv xonalarida 
yoritilishga 
qo`yilgan gigienik 
talablar. Ichki  
sekresiya  
bezlarining (ISB)  
organizmda  
bajaradigan  
funksiyalari haqida 
tushuncha berish. 
ISB ning yoshga 
oid xususiyatlari. 
Kro
svor
d 
tuzi
sh. 
2 
 
 
 
6 
Таyanch 
harakat 
apparatinin
g  yosh  
xususiyatlar
i va 
gigienasi. 
Оvqat 
hazm qilish 
tizimining  
yosh  
xususiyatlar
i  va 
ovqatlanish 
gigienasi 
Ma`r
uza 
2  Tayanch harakati 
apparatining 
ahamiyati va 
vazifasi. Sklet va 
suyaklar 
tuzilishining yosh 
xususiyatlari. 
Muskullarning 
kuchi. Bolalarda 
qomatning 
shakillanishi. 
Skolyoz kelib 
chiqishi va oldini 
olish.Bola o`sishi 
va rivojlanishida 
suv, mineral tuzlar 
Alb
omg
a 
ras
m 
chiz
ish 
2 
 
 
 

---

 
35 
va vitaminlarning 
ahamiyati. Me’da 
ichak kaslliklarini 
oldini olish. 
Ovqatlanish 
gigienasi. 
7 
Qon va qon   
aylanish  
tizimining   
yosh 
xususiyatlar
i va 
ovqatlanish 
gigienasi. 
Nafas 
organlarini
ng yosh 
xususiyatlar
i va 
gigienasi. 
Ma`r
uza 
2  Yurak  qon  
tomirlari  
tuzilishining yosh 
xususiyatlari Qon  
va ularning  
vazifalari yosh 
xususiyatlari. Pul’s 
va qon bosimi 
bolalar orasida 
tarqalgan yurak 
tomir kasalliklari 
ularni davolash va 
oldini olish. Nafas 
olishning ahamiyati 
tashqi va ichki 
nafas olish. 
O`pkaning tiriklik 
sig`imi. Nafas 
olishni 
boshqarilishi. 
Nafas gigienasi. 
Slay
d 
tayy
orla
sh. 
2 
 
 
 
 
 
 
 
 
8 
Ayiruv 
organlarini
ng yosh 
xususiyatlar
i va 
gigienasi.S
alomatlik 
haqidagi 
tushuncha. 
Ma`r
uza 
2  Buyraklar tuzilishi 
va ularni yosh 
xususiyatlari. 
Siydik hosil 
bo`lishi 
mexanizmi. Turli 
yoshdagi bolalar 
sutkalik siydik 
miqdori. Bolalarda 
tunda siydik 
tutolmaslik, kelib 
chiqish sabablari. 
   
Ref
erat 
tayy
orla
sh. 
2 
 
 
 
 
 
 
 
 
9 
Bolalar 
salomatligi 
va uni 
nazorat 
Ma`r
uza 
2  Bolalar va 
o`smirlar 
salomatlik holati. 
Kasalliklar. Sog`liq 
Sav
ol 
javo
b. 
2 
 
 
 
 
 
 

---

 
36 
etish 
holatining maktab 
o`quvchisi 
ishchanlik 
qobilyatiga ta’siri. 
O`tkir surunkali 
kasalliklar ta’lim 
va tarbiyaning 
talabalar 
sog`lig`iga ta’siri. 
Ref
erat 
 
10 
O`quv  
xonalarini  
yoritilishi, 
isitilishi   
va 
shamollatili
shini  
gigienik 
baholash.  
Ama
liy 
mash
g’ulo
t 
2  Tabiiy    va  sun`iy 
yoritilish 
manbalarini 
aniqlash, 
sinf 
xonalarini  
shamollatish, 
isitishni 
gigienik  
baholash. 
Xona 
haroratini  ulchash 
usullari.  
Test
lar 
tayy
orla
sh 
2 
 
 
 
11 
Sinf  
jixozlarini  
gigienik 
baholash. 
Ama
liy 
mash
g’ulo
t 
2  Parta 
turlari,  
bolani 
bo`yiga,  
eshitish  va    kurish 
qobiliyatiga    qarab 
o`tqazish, 
sinf  
doskasini,  ustaxona  
jixozlarini  gigienik  
baholash.  Partada 
to`g`ri 
o`tirishni 
gigienik baholash.  
Sav
ol-
javo
b 
2 
 
 
 
12 
Дars 
jadvalini,  
darsni 
gigienik 
baholash.  
Ama
liy 
mash
g’ulo
t 
2  Boshlang`ich    va 
yuqori 
sinf 
o`quvchilarini xafta 
va    kun    davomida 
ishchanlik 
qobiliyatini,  
tanaffuzlar,  
imtihonlar,  ularga  
qo`yiladigan  
gigienik  talablar. 
Jad
val 
tuzi
sh 
2 
 
 
 
13 
Kun  
tartibini  
gigiehik  
baholash.  
Ama
liy 
mash
g’ulo
t 
2  Kun 
 
tartibini  
bolaning    yoshiga 
mos 
ravishda  
tuzish.  
Jad
val 
tuzi
sh 
2 
 
 
 

---

 
37 
14 
Shaxsiy  
gigiena 
qoidalari.  
Ama
liy 
mash
g’ulo
t 
2  Terini, 
sochni,  
kuz,  quloq,    burun,  
og`iz  bo`shlig`i  va 
oraliqni  toza tutish 
qoidalari 
bilan  
tanishishtirish.  
Ref
erat 
tayy
orla
sh 
2 
 
 
 
15 
O`quvchilar 
jismoniy  
rivojlanishn
i  gigienik 
baholash 
Labo
ratori
ya 
mash
g’ulo
ti 
2  Antropometrik  
ulchovlar  
o`tkazish  orqali  
jismoniy 
rivojlanishga  baho  
berish. 
O`quvchilarning 
maktabda shaxsiy 
tibbiyot 
varaqalarini tahlil 
qilish.  
Slay
dlar 
tayy
orla
sh 
2 
 
 
 
16 
Orqa miya 
reflekslarini 
o`rganish.  
Labo
ratori
ya 
mash
g’ulo
ti 
2  Tibbiyot  
bolg`achasi  
yordamida ko`z 
qavoqlarini yumib-
ochish, tizza  
refleksi,ikki boshli 
muskul, 
reflekslarini hosil 
qilish.  Refleks 
yoyini analiz qilish.  
Alg
arit
mla
r 
tayy
orla
sh 
2 
 
 
 
17 
Ko`rish 
o`tkirligi va 
ko`rish 
maydonini 
aniqlash.  
Labo
ratori
ya 
mash
g’ulo
ti 
2  Golovin   jadvali  
orqali  ko`rish 
o`tkirligini  
aniqlash. Perimeter 
asbobi yordamida 
ko`rish maydonini 
aniqlash.  
Gol
ove
n 
jadv
alini 
tayy
orla
sh 
2 
 
 
 
18 
Faol diqqat 
tezligini 
aniqlash.  
Labo
ratori
ya 
mash
g’ulo
ti 
2  Faol diqqat 
tezligini aniqlash 
uchun 1 dan 25 
gacha raqamlar 
tartibsiz 
joylashtirilgan 4 ta 
jadvaldan 
foydalaniladi. Bu 
jadvallar orqali 
Xoti
rani 
mus
tahk
aml
ash 
mas
hqla
rini 
2 
 
 
 

---

 
38 
ma’lum vaqt 
mobaynida 
raqamlar tartib 
bilan topiladi, 
so`ngra faol 
diqqatning 
konsentrasiyasi 
hisoblanadi. 
tayy
orla
sh 
19 
Ixtiyoriy 
harakat 
tezligini  
aniqlash.  
Labo
ratori
ya 
mash
g’ulo
ti 
2  6х10 sm  hajmdagi  
oq qog`ozga  10 
sekund  davomida  
nuqtalar qo`yish 
usuli yordamida 
panja  
mushaklarning  
harakat tezligini  
aniqlanadi.  
Diq
qat 
tezli
gini 
aniq
lash 
2 
 
 
 
 
Jami: 
Ma’ruza: 
Amaliy: 
Laboratoriy
a: 
Mustaqil 
ish: 
 
70 
18 
10 
32