Yoshlar fiziologiyasi va gigiyenasi

 
Organizmning davrlari va ta’rifi. 
Odam organizimini rivojlanishi uzluksiz jarayon sifatida inson hayotining 
barcha  davrida  davom  etadi.  Odam  hayotining  har  bir  davrida  shu  davrning 
xarakterli  xususiyatlari,  oldingi  davrning  qoldiqlari  va  kelgusi  davrning 
kurtaklari  paydo  bo’ladi.  Bu  davrlarda      organizm  ketma-  ket  morfologik, 
biokimyoviy  va  fiziologik  o’zgarishlarga  uchraydi.  Bu  o’zgarishlar  o’sish  va 
rivojlanish  bosqichlarini  yuzaga  keltiruvchi  irsiy  faktorlarga  bog’langan. 
Voyaga  yetgan  davrda    organizmning  o’sishi  to’xtaydi,  lekin  funksional 
differensiyalashuvi  va  reflekter  faoliyati  takomillashuvi  ichki  kortikal 
aloqalarni  rivojlanishi  va  murakkablashuvi  hisobiga  davom  etadi.  Qarish 
jarayoni o’ziga xos bo’lib, bir qator qayta rivojlanish bilan bog’liqdir. 
Bolaning  rivojlanish  davrlari  tana  va  a’zolar  og’irligi  va  kattaligi,  skelit 
suyaklarini  qotish  darajasi,  tishlarni  paydo  bo’lishi,  ichki  sekretsiya 
bezlaridagi birlashtiruvchi to’qimalarni rivojlanishi, kortikal faoliyat tavsifi va 
boshqa  belgilar  asosida  aniqlanadi.  Lekin,  hozirgi  davrgacha,  yoshga  oid 
davrlarni  tizimlashtirish  uchun  asos  bo’ladigan  universal  umumiy  biologik 
funksional  va  morfologik  belgilarning  to’liq  ro’yxati  aniqlanganligi  yo’q. 
Yoshga  oid  davrlar  tizimi  N.P.Gundobin  tomonidan  tavsiya  qilingan  bo’lib 
tizimlashtirishda  bir  tomondan  organizmning  asosiy  rivojlanish  qonuniyatlari, 
ikkinchi  tomondan,  bolalik  va  o’smirlik  davrida  tarbiyalashni  tashkil  qilish 
masalalari  hisobga  olingan.  Shuning  uchun  quyidagi:  yasli,  bog’cha, 
boshlang’ich,  o’rta  va  yuqori  maktab  yosh  davrlarini  pedagogik  davrlar  deb 
ham yuritsa bo’ladi. Bolalik davrining tizimi quyidagicha tavsiya etilgan: