Yosh tengdoshlar

 
Mini-ma’ruza (10 daqiqa) 
Muloqot – ma’naviy-madaniy boylik. Lekin u muhitga, sharoitga, boshqa kishining ruhiy 
holati, kayfiyati va ehtiyojlariga qarab o‘zgarib turadi. Hamma bilan bir tartibda, bir usulda 
muloqot qiladigan kishi uchramaydi. 
 
“Muloqot” tushunchasi
ning bir nechta ta’rifi mavjud. Juda oddiy ta’riflardan biri 
muloqot – boshqa kishi bilan axborot almashish (so‘z orqali yoki so‘zsiz) jarayoni bo‘lib, u 
quyidagicha amalga oshadi: bir kishi ikkinchisining nima haqida gapirayotganini tushunadi. 
So‘zlash, tinglash va tushunish – muloqot jarayonining asosiy tarkibiy qismlari. 
 
Muloqot odamlar amalga oshiradigan faoliyatlar ichida yetakchi o‘rinni egallab, u 
insondagi eng muhim ehtiyojni — jamiyatda yashash va o‘zini shaxs deb hisoblash bilan bog‘liq 
ehtiyojini qondiradi. Shuning uchun ham, uning har bir inson uchun ahamiyati kattadir. Aslida har 
bir insonning ijtimoiy tajribasi, uning insoniy qiyofasi, fazilatlari, hattoki, nuqsonlari ham muloqot 
jarayonlarining mahsulidir.
Muloqot odamlarning jamiyatda birgalikdagi harakatlarining ichki psixologik mexanizmini 
tashkil etadi. Qolaversa, hozirgi zamon talabiga asoslangan munosabatlar sharoitida turli 
qarorlarni yakka tartibda emas, balki birgalikda chiqarish ehtiyoji paydo bo‘lganligini hisobga 
olsak, odamlarning muloqatchanligining psixologik xususiyatlarini aniqlab olish, rivojlantirish 
orqali 
har 
bir 
harakat 
unumdorligi
va samaradorligiga erishish mumkin bo‘ladi.
 
Shaxsning muloqotchanligi uning rivojlanish ko‘rsatkichi hisoblanadi. Ayniqsa, 
yetakchining aql-zakovati, fikr-tuyg‘ulari, bilimi va madaniyatini, saviyasini, tafakkurini so‘zdagi 
ifodasi bo‘lmish nutq madaniyatini ahamiyati yuksakdir. Yaxshi so‘z bilan kishilarning ishonchi, 
qalbini egallash mumkin. Yaxshi muomala hayotning quroli bo‘lib, muomala madaniyatida so‘z 
aqldan kuch, tildan ixtiyor oladi. Odamning odobi dastavval uning tilida, keyin tili orqali 
muomalasida ko‘rinadi. Shuning uchun odob doirasidagi muomala madaniyatini o‘zlashtirgan 
kishilarga nisbatan farosatli, fahmli, odobli, aqlli, madaniyatli kabi sifatlar orqali baho beriladi. 
 
Shaxsdagi muloqotga kirishuvchanlik xususiyatini kommunikativ sifatlar yoki 
kommunikativ bilimdonlik tushunchasi bilan ataydilar. Kommunikativ malakalarga odamlarni 
o‘ziga jalb eta olishni bilish, barcha odamlar bilan til topisha olish, guruh ichida tartibni saqlay 
olish, o‘z so‘zini va gapini uqtira olish kabi bir qator sifatlarni kiritish mumkin. Shaxsdagi 
kirishimlilik, ya’ni kommunikativlilik uning shaxsi to‘g‘risida fikr shakllanishiga, o‘z fikrini 
bayon eta olishiga ham imkon beradigan sifatlar hisoblanadi.