Yosh gandbolchilarda jismoniy sifatlarni rivojlantirish metodikasi

2.3. О‘yin taktikasi
О‘yinda muvaffaqiyatga erishish asosan tug‘ri harakat qilishga bog‘liq. Buning uchun о‘yinni boshqarishda xilma-xil taktik vositalardan foydalanmoq kerak.
Taktika deganda, о‘yinchilarni raqib ustidan g‘alaba qozonishga qaratilgan shaxsiy yoki jamoa harakatlari tashkil qilinishi, ya’ni jamoa о‘yinchilarining muayyan rejaga binoan aynan shu, aniq raqib bilan muvaffaqiyatli kurash olib borishga imkon beradigan birgalikdagi harakatlarni tushinish kerak.
Taktikadagi asosiy vazifa hujum va himoya harakatlarining maqsadga erishtira oladigan eng qulay vosita, usul va shakllarni belgilashdan iborat.
Qanday taktikani tanlash har bir alohida holda jamoa oldida turgan vazifalarga, kuchlar nisbati va о‘yinchilarning о‘zaro kurashuvchi guruhlariga, maydonning ahvoliga, iqlim sharoiti va hokazolarga bog‘liq.
Qо‘l tо‘pi о‘yinida kо‘p martalab hujumdan himoyaga va himoyadan hujumga о‘tishdan iborat bо‘lgani uchun ham, tabiiyki , har qaysi jamoaning hujum va himoya harakatlari uyushgan bо‘lishi kerak.
Taktika uchrashuv vaqtida butun о‘yin faoliyatining asosiy mazmuni hisoblanadi. Aniq raqibga qarshi tо‘g‘ri tanlangan kurash taktikasi muvaffaqiyat qozonishga yordam beradi, notо‘g‘ri tanlangan yoki uchrashuv mobaynida asqotmagan taktika esa odatda mag‘lubiyatga olib keladi.
Qо‘l tо‘pi о‘yinida taktika bilan texnika bir – biriga chambarchas bog‘lanib ketgan bо‘ladi. Tо‘pni kimga va qanday uzatishni, raqibni dog‘da qoldirish usuli tо‘p bilan himoyani yorib о‘tishni ishlatish kerakmi yoki tо‘pni sherigiga uzatish ma’qulmi, darvozaga qaysi paytda tо‘p otishni hal qilayotgan о‘yinchi taktik – tafakkuridan foydalaniladi, qilmoqchi bо‘lgan harakatini amalga oshirayotganda esa u texnik mahoratini namoyish qiladi. Demak, texnika о‘yinchining taktik rejalarini amalga oshirish vositasi bо‘lib hizmat qiladi. Texnik tayyorgarlik a’lo darajada bо‘lsagina xilma- xil taktik harakatlarini bajarish mumkin.[11.]
Kuchi teng jamoalar uchrashuvidagi g‘alaba kо‘pincha mag‘lub bо‘lganlarda iroda kamlik qilgani yoki jismoniy va texnik tayyorgarlik bо‘sh bо‘lgani sabab qilib kо‘rsatiladi. Lekin qо‘l tо‘pi о‘yinidagi g‘alaba kо‘pincha taktik rejalar kurashi bilan belgilanadi. Taktika ikki jamoaninng jismoniy, texnik va irodaviy tayyorgarlikdagi darajalari teng bо‘lganda, ulardan birini g‘alaba qilishini ta’minlab beradigan muhim omildir. Oldindan mukammal о‘zlashtirib ishlatilgan taktika muvaffaqiyat keltira oladi. Ba’zi jamoalar har qanday raqibga qarshi о‘ynaganda ham bir xil taktika ishlataveradilar. Taktik jihatdan bunday qashshoqlik, bir xillik mahoratning о‘sa borishiga tо‘sqinlik qiladi. Har bir jamoa, ayniqsa, yuqori malakali jamoa xilma – xil taktik rejada о‘ynay bilishi kerak, aks holda u ayrim yutuqlari bо‘lishiga qaramay, musobaqalarda katta yutuqlarga erisha olmaydi.
О‘quv-mashg‘ulot jarayonida taktik tayyorgarlikka jiddiy e’tibor beriladi. Xar bir о‘yinchi va umuman jamoa harakatlarning xilma-xil variantlarini mukammal egallagan bо‘lishi lozim.
Hujum va himoyada qо‘llaniladigan taktik harakatlar qarama-qarshi vazifalarni yechish uchun qо‘llaniladi. Shuning uchun taktika ikki katta turkumga hujum taktikasi va himoya taktikasiga ajraladi.
Hujum о‘yinni hal qiluvchi omildir, ya’ni muvoffaqiyat qо‘pincha uning oxirgi natijasiga bog‘liq bо‘ladi. Hujumning mutlaqo yagona maqsadi bu raqibning himoyadagi harakatlari tartibini buzish va darvozaga tо‘p otishda shaxsiy qarshilikni yengishdir. Hozirgi kunda qо‘l tо‘pi о‘yini hujumning tez-tez va qisqa vaqt davomida uyushtirilishi bilan tafsiflanadi. Zamonaviy qо‘l tо‘pi о‘yinida himoyadan hujumga о‘tish tezligi, taktik kombinatsiyalarni bajarish tezkorligi va aniqligi oshdi. Buning natijasida texnik usullarning bajarilish vaqti qisqaradi.