Yosh fiziologiyasi va gigiyena

T A R Q A T M A M A T E R I A L L A R

Qarshi – 2020

TONOMETR

FONENDOSKOP



Laboratoriya jihozlari





Bosh miyaning stvol qismi



Hid bilish analizatori



Tana skeleti





Limfa sistemasi, nerv sistemasi, ichki sekretsiya bezlari



Jismoniy rivojlanganlik ko’rsatkichlarini aniqlash (erkaklarda).





Jismoniy rivojlanganlik ko’rsatkichlarini aniqlash (ayollarda).



Qon olish texnikasi


O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O’RTA MAXSUS TA‘LIM VAZIRLIGI


QARSHI DAVLAT UNIVERSITETI
ZOOLOGIYA VA FIZIOLOGIYA KAFEDRASI
“YOSH FIZIOLOGIYASI VA GIGIYENASI”
fanidan
TEST SAVOLLARI

Qarshi – 2020

1. Hujayraning qaysi qismi turli shaklda bo’ladi?

A. Yadro.
B. Ribosoma
C. .Vakuola
D. Sitoplazma
2. «Biror organizm tashqi muhitsiz yashay olmaydi». Bu fikrni qaysi olim aytgan?
A. I.M.Sechenov
B. I.P.Pavlov
C. Filatov
D. Basov
3. Yassioyoqlikda organizimning qaysi organida og’riq seziladi?
A. Son-boldir sohasida
B.Tovon-panja va boldir muskullarida
C. Tovon kaft sohalarida
D. Bel-quymich sohasida
4. Organizimining osmotik bosimi qaysi asbob bilan o’lchanadi?
A. Tanometr.
B. Krioskop
C. Sfigomomonometr
D. Fonendoskop
5. Yevstaxiy nayi tananing qaysi qismida joylashgan?
A. O’rta quloq bilan burun-halqum bo’shlig’i o’rtasida
B. O’rta quloqda
C. Burun halqum bo’shlig’ida
D. Nog’ora parda orqasida
6. Qaysi vitamin oqsil va uglevod almashinuvida muhim rol o’ynaydi?
А. В₁ vitamin. В. С vitamin.
С. В₆ vitamin. D. Д vitamin.
7. Neyron qanday shaklga ega?
A. Doirasimon
B. Oval
C. Noksimon
D. А, В vа С javoblar to’g’ri
8. Yod moddasi qaysi bezning gormonlari tarkibida bo’ladi?
A. Buyrak usti B. Qalqonsimon
C. Oshqozon osti D. Gipofiz
9. Bolalarning qaysi a‘zosining devori 16-20 ta halqasimon tog’aydan iborat?
A. Halqum B. Bronxlar
C. Traxeya D. Qizilo’ngach
10. Qaysi tipda bolalar mustaqil fikrlarga ega bo’lmaydi?
A. Xollerik
B. Sangivinik
С. А va В javoblar to’g’ri
D. Melanxolik
11. O’smirlarda hiqildoq va ovoz boylamlarining uzunligi o’g’il bolalar va qiz bolalarda necha barobar ortadi?
А. 1;15 В. 1,5; 2 С. 2-1,5 D. 1,5-1
12. Spirtli ichimliklar organizimda qanday kasalliklarni keltirib chiqaradi?
A. Ateroskleroz, gipertoniya
B. Yurak ishemik kasalligi
C. Miyaga qon quyilishi
D. Yuqoridagilarning barchasi
13. Postembrinol davrida organizmda qanday o’zgarish bo’ladi?
A. O’sadi, muhitga moslashadi
B. Hujayra va to’qimalar ixtisoslashadi
C. Qariydi
D. Yuqoridagilarning barchasi

14. Balog’atga yetish davridan boshlab qaysi bezlarning funksiyasi ortadi.

A. Gipofiz, epifiz B. Ayrisimon, qalqonsimon
C. Jinsiy, buyrak usti D. Jinsiy, ayrisimon
15. Bolg’acha, sandoncha, uzangi suyaklari eshitish a‘zosining qaysi qismida joylashgan?
A. Tashqi quloqda B. Tashqi va ichki quloq o’rtasida
C. O’rta quloqda D. Ichki quloqda
16. Ko’z soqqasining qaysi pardasi o’rtasida yumaloq teshikcha bo’ladi?
A. Oqsil parda B. To’rsimon parda
C. Tomirli parda D. Rangli parda
17. Cuyakning birikishidan hosil bo’lgan bo’gim necha qismdan iborat?
А. 1. В. 2. C. 3 D. 4
18. Arterial qon deb nimaga aytiladi?
А. СО₂ t o’yingan qon
В. Is gaziga to’yingan qonga
С. О₂ to’yingan qonga
D. Eritrotsitlar ko’p bo’lgan qonga
19. 1g oqsil, 1 g yog’ning oksidlanishiga va parchalanishiga necha litr СО₂ sarflanadi?
А. 2. В. 3,2 С. 3,8. D. 9,3
20. Sovuq sharoitda yurak normadagidan ko’p ish bajaradi. Chunki..
A. Qon tomirlar torayadi B. Qon tomirlar kengayadi
C. Arterial bosim pasayadi D. А, В va C javoblar to’g’ri
21. Teri retseptorlarining tashqi muhit ta‘sirida moslashishi nimaga bog’liq?
A. Adaptatsiya B. Regeneratsiya
C. Akkomodatsiya D. Plantatsiya
22. Chaqaloqlar umurtqa pag’onasining ko’krak qismida egilma va bel qismida oldinga tomon egilma qachon hosil bo’ladi?
A. 5 va 12 oyligida B. 3 va 5 oyligida
C. 5 va 8 oyligida D. 8 va 10 oyligida
23. Bosh suyagining birikishi bolaning necha oyligida boshlanadi?
А. 1-1,5 В. 2-3 С. 4-5 D. 1 yoshda
24. «Langergans orolchalari» deb aytiladigan hujayralar to’plami qaysi bezda bo’ladi?
A. Oshqozon osti
B. Qalqonsimon
C. Jinsiy
D. Ter bezi
25. Leykotsitlar sonining ko’payishiga nima deyiladi?
A. Anemiya B. Leykopeniya
C. Leykotsitoz D. Agglyutinatsiya
26. Buyumlar ko’zdan qancha masofada bo’lib, yorug’lik qaysi tomondan tushishi kerak?
A. 35-40sm, o’ng tomonda
B. 25-30 sm, chap tomonda
C. 30-35sm, barcha tomondan
D. 35-40 sm, chap tomondan
27. Qon umumiy hajmining necha foizini qon plazmasi va shakil elementlar tashkil qilishini belgilang.
A. 50% va 50% В. 55- 60% va 40-45%
С. 30% va 70% D. 90% va 10%
28. Dasta, tana, qilichsimon o’simta bu quyidagi qaysi suyakning qismlari bo’ladi?
A. Kurak B. O’mrov C. To’sh D. Dum
29. Necha yoshda bola umurtqa pog’onasining bel qismida oldinga egilma hosil bo’ladi?
A. 1 yoshda B. 3 yoshda C. 2 yoshda D. 4 yoshda
30. Reflekslar natijasiga ko’ra qanday bo’ladi?
A. Musbat, manfiy
B. Shartli, shartsiz
C. Ovqatlanish, himoyalanish
D. B va C javoblar to’g’ri
31. Ovoz boylamlarining uzunligi xotin-qizlarda o’rtacha necha mm-ga teng?
A. 10-12 B. 14-16 C. 18-20 D. 15-17

32. Qaysi to’qima ikki xil hujayradan tashkil topgan?

A. Epiteliy B. Muskul C. Silliq muskul D. Nerv
33. Havoning nisbiy namligi necha foiz bo’lishi organizm uchun eng qulay bo’ladi?
A. 20-40 % B. 40-60 % C. 60-70 % D. 50-70 %
34. Qo’l kaftining suyakka aylanishi necha yoshgacha davom etadi.
A. 17-25 yosh B. 20-25 yosh C. 16-20 yosh D. 15-16
35. Hozirgi paytda amaliy pedagogika va gigienada bolaning yosh davrlari nechaga bo’lib o’rganiladi
A. 2 B. 5 C. 6 D. 3
36. A‘zo va to’qimalarning tuzilishi va funksional shakllanishiga qarab postnatаl ontogenez nechta davrga bo’lanadi?
A. 8 B. 10. C. 11. D. 12
37. Skelet suyaklari erkaklar, ayollar va bolalarda tana vaznining qancha foizini tashkil etadi?
A. 18%,16% 14%.
B. 20%, 18%, 16%.
C. 22%, 20%, 18%.
D. 10%, 15%, 20%.
38. Organizimdagi barcha muskullar nechta guruhga bo’lib o’rganiladi?
A. 2. B. 3. C. 4. D. 5
39. Jinsiy qarab muskul kuchi bolalarda qachon farqlanadi?
A. 11-12 yoshda B. 13-14 yoshda
C. 10-11 yoshda D. 9-10 yoshda
40. Ta‘lim va tarbiya sinf xonalari uchun necha xil guruhga mansub parta va stollar chiqarilmoqda?
A. 3 xil. B. 2 xil. C. 5 xil D. 4 xil.
41. Nerv tizimi joylashgan joyi va funktsiyasiga qarab tizimlarga to’g’ri ajratilgan qatorni belgilang?
A. Markaziy, pereferik
B. Pereferik, somatik
C. Markaziy, periferik, somatik, vegetativ
D. Somatik, pereferik
42. Nerv to’qimasining xossalari to’g’ri berilgan qatorni belgilang.
A. Qo’zg’alish, o’tkazuvchanlik
B. Labillik refraktorlik, o’tkazuvchanlik, qo’zg’aluvchanlik
C. Refraktorlik, qo’zg’alish
D. O’tkazuvchanlik, labillash
43. Refleks yoyining tarkibiy elementlari to’g’ri berilgan qatorni belgilang?
A. Retseptor, afferent, nerv markazi, efferent, ijrochi a‘zo.
B. Nerv markazi, afferent.
C. Retseptor, ijrochi a‘zo
D. Afferent, nerv markazi.
44. Yangi tug’ilgan bola orqa miyaning massasi va uzunligi to’g’ri berilgan qatorni belgilang.
A. 5-8 g, 10-12 sm. B. 6-10 g, 13-15 sm
C. 4-8 g, 7-10 sm D. 6-8 g, 10-13 sm
45. Orqa miyadan hammasi bo’lib nechta nerv chiqadi?
A. 25. B. 31. C. 40. D. 38
46. Bosh miya nechta qismga bo’lib o’rganiladi?
A.3. B. 2. C. 4. D. 5
47. Begetativ nerv tizimining bo’limlari berilgan qatorni belgilang.
A. Simpaitk , parasimpatik B. Somatik, vegetativ
C. Parasimpatik, somatik D. Somatik, parasimpatik
48. Analizator qismlari berilgan to’g’ri qatorni belgilang.
A. Retseptor, o’tkazuvchi
B. Sezuvchi, markaziy qism
C. Retseptor, o’tkazuvchi, markaziy qism
D. Markaziy qism, retseptor
49. Ko’zning asosiy qavvatlari berilgan qatorni aniqlang
A. Sklera, o’rta tomirli, ichki to’r qavat
B. Ko’z yoshi bezi, to’r qavat
C. Qovoq, sklera
D. Ko’z yoshi bezi, to’r qavat, sklera
50. Ko’rishni kuchayib va pasayib ketish yoshlarini aniqlang?
A. 4 yoshdan 20 yoshgacha, 30 yoshdan
B. 10-25, 28 yoshdan
C. 8 yoshda 15 yoshgacha, 20 yoshdan
D. 6 yoshda 15 yoshgacha, 25 yoshdan
51. Eshitish analizatorining qismlarini to’liq berilgan qatorni beligilang?
A. Quloq suparasi, tashqi quloq
B. O’rta va ichki quloq
C. Tovush yo’li, o’rta quloq
D. Tashqi, o’rta, ichki quloq qismlar
52. Antitanalar o’z xosasiga qura qanday moddalar hisoblanadi.
A. Oqsil B. Lipid C. Uglevod D. Gormon
53. Organizimdagi qaysi muskul eng yirik, kuchli muskul hisoblanadi?
A. Uch boshli muskul B. To’rt boshli muskul
C. Belning kvadratsimon muskuli D. Boldir muskul
54. Bolani bo’yini o’stiruvchi gormonni belgilang.
A. Insulin B. Prolaktin
C. Tiroksin D. Somatotrop
55. Buyrak usti bezining massasi o’rtacha necha yoshgacha o’sadi?
A. 5-10. B. 8-10. C. 7-8. D. 20
56. Bolalarning jinsiy yetilishi ko’proq qaysi davrga to’g’ri keladi.
A. Birlamchi bolalik davri B. Ikkilamchi bolalik davri
C. Yetuklik davri D. O’smirlik davri
57. O’smirlarda qon tana vazning necha foizini tashki qiladi?
A. 4,7%. B. 7%. C. 10,9%. D. 6-7%.
58. Qonning plazmasi qonning necha foizini tashkil qiladi?
A.55%. B. 60%. C. 50%. D. 53%.
59. Yangi tug’ilgan bolani 1 mm³ qonida qancha eritrotsitlar bo’ladi?
A. 5 mln. B. 7 mln. C. 4 mln. D. 4,5 mln.
60.Qon tarkibiga ko’ra necha gruppaga bo’lib o’rganiladi?
A. 3 ta. B. 5 ta. C. 4 ta. D. 6 ta.
61. Quydagilardan qaysi biri yassioyoqlikka sabab bo’lishi mumkin?
A. Uzoq vaqt sport bilan shug’ullanish
B. Baland sakrash
C. Tez yurish va yugurish
D. Og’ir yuk ko’tarish
62. Qanday qad-qomatli bolalarda qorin muskullari kuchsiz rivojlanagan?
A. Egilgan. B. Kifotik. C. Lordotik. D. Skolioz.
63. Suyak singanda, uning bitishida suyakning qaysi qismi muhim rol bajaradi?
A. Ostloblast.
B. Koplagen tolalar.
C. Ko’mik.
D. Suyak usti pardasi.
64. Bolalarning gavda skeletini qaysi suyaklar tashkil etadi?
A. Umurtqa pog’onasi, o’mrov.
B. O’mrov, kurak.
C. Umurtqa pog’onasi, ko’krak qafasi.
D. Miya qutisi, ko’rrak qafasi.
65. Odamning qon aylanish tizimiga nimalar kiradi?
A. O’pka yurak, qon tomirlari
B. Jigar yurak, qon tomirlari
C. Yurak, qon tomirlari
D. Yurak, o’pka
66. Oliy nerv faoliyati bosh miyaning qaysi qismiga bog’liq?
A. Katta yarim sharlarga
B. Oraliq miya
C. O’rta miyaga
D. Miyachaga
67. Bolada qaysi bezning funksiyasi kuchaysa gigantizm kuzatilishini belgilang.
A. Buyrak usti bezi
B. Oshqozon osti bezi
C. Gipofiz
D. Jinsiy bez
68. Organizmlarning tarixiy rivojlanish jarayonini belgilang.
A. Ontogenez B. Morfogenez
C. Partenogenez D. Filogenez
69. Achchiqni tilni qaysi qismi sezadi?
A. Oldingi. B. Orqa. C. Uchi. D. Yon tomoni.
70. Qonning hujayralar suyuqligini nima tashkil etadi?
A. Organik moddalar. B. Suv.
C. Plazma. D. Qon plastinkasi.
71. Qon plazmasining necha foizini suv tashkil qiladi.
A.90-92%. B. 80-85%. C. 8-10%. D. 7-8%.
72. Qonning shaklli elementlar to’g’ri berilgan qatorni belgilang?
A.Eritrotsitlar, leykotsitlar, trombotsitlar
B. Eritrotsitlar, qon reaktsiyasi
C. Tromobotsitlar, qonning bufer tizimi
D. Leykoitlar qon reaktsiyasi
73. Bolalar orginizimida qon ishlab chiqarish qaysi yoshlarda kuchayadi.
A. Yangi tug’ilgan bolada B. 10-13 yoshlarda
C. 9-10 yoshda D. 7-8 yoshda
74. Organizimdagi qon aylanish tizimini nechta qon aylanish dorialariga bo’lib o’rganiladi?
A. 3. B. 2. C. 4. D. 5.
75. Yangi tug’ilgan bolaning yuragini massasi qancha bo’ladi?
A. 24 g. B. 48 g. C. 72 g. D. 250-260g.
76. Odamlarda qaysi qon gruppasi eng kam tarqalganini belgilang?
A. I. B. II. C. III. D. IV
77. Nerv hujayrasi nechta akson bo’lishini belgilang?
A. 3 ta B. 2 ta C. 1 ta D. 4 ta
78. Katta yoshdagi odam tinch holatda nafas olganda, o’pkasiga necha sm³ havo kirishini belgilang?
A. 150. B. 250. C. 350. D. 500
79. Nafas olish haraktlari qaysi jinsiga qarab o’zgarishini belgilang?
A. 1-3 yoshda B. 7-8 yoshda
C. 14-17 yoshda D. 15-20 yoshda
80. Nafas bilan chiqarilgan havo tarkibida necha foiz kislorod bo’ladi?
A. 13. B. 15. C. 23. D. 16.
81. Nafas olish markazi bosh miyaning qaysi qismida joylashgan?
A. Miyacha B. Uzunchoq miya
C. O’rta miya D. Oraliq miya
82. Nerv hujayrasining qaysi qismlari dendrit va aksonlar deb aytiladi?
A.Neyronning tanasi
B. Yo’ldosh hujayra, retseptor
C. Neyronning tanasi, qalta o’simtasi
D. Neyronning kalta va uzun o’simtasi
83. Sinfning mikroiqlimi tarkibi nimalardan tashkil topishini belgilang?
A. Harorat, chang,
B. Havoni tozaligi.
C. Harorat, namlik, havoning harakat tezligi.
D. Havoning harakat tezligi, namlik
84. Qaysi vitamin yetishaganda organizimda shapko’rlik kasalligi paydo bo’lishini belgilang?
A. C vit B. A vit C. B vit D. B₆ vit
85. Ko’z retseptorlari - tayoqcha va kolbachalar qaysi pardada joylashganligini toping?
A. Kamalak. B. Oqsil. C. Shox. D. To’r parda
86. Bolaning sut tishlarini qachondan boshlab chiqa boshlashini belgilang?
A.6-8 oyligidan. B. 5-6 oyligida.
C. 4-5 oyligida. D. 1 yoshda
87. Bolalarda doimiy tishlar qaysi yoshda chiqib bo’lishini belgilang?
A. 6-7 yosh. B. 11-12 yosh.
C. 14 yosh. D. 20-21 yosh.
88. 12 yosh va undan katta bolalarda 1 kg tana massasiga nisbatan qancha oqsil talab qilishini belgilang?
A. 1 g. B. 4-5g. C. 2,5-3 g. D. 2-25g.
89. Organizmdagi suv necha xil yo’l bilan hosil bo’lishini belgilang?
A. 3. B. 2. C. 4. D. 5
90. Maktab o’quvchilari bir kecha kunduzda qancha temir moddasini qabul qilishini belgilang?
A. 15-30 mg. B. 10-15 mg.
C. 10-12 mg. D. 9-11mg.
91. Ko’payish vitamini deb ataluvchi vitamin belgilang?
A. D вит B. C вит C. E вит D. B₆ вит
92. Organizm terisiga quyosh nuri ta‘sir etishi bilan sintezlanadigan vitaminni aniqlang?
A. C. B. D. C. E. D. B₁.
93. Me‘yoriy qoidalar ko’ra iste‘mol qilinadigan oqsil, yog’ va uglevodlarning bir-biriga nisbatan belgilang?
A. 1:1:4 B. 1:2:5. C. 2:1:3. D. 2:1:4.
94. Buyraklarning tuzilishi jihatdan takomillashishi qaysi yoshda tugallanishini aniqlang?
A. 5-6 yoshda. B. 5-7 yoshda.
C. 1-2 yoshda. D. 4-6 yoshda.
95. Somatik guruhlar to’g’ri va aniq berilgan qatorni belgilang?
A. 4 B. 3. C. 5. D. 6
96. Organizmni chiniqish vositalari berilgan qatorni aniqlang.
A. Atrof - muhit o’zgarishlari
B. Quyosh, suv, havo va jismoniy harakatlar
C. Suv, havo.
D. Atrof- muhit sharoitlari
97. Organizm uchun eng xafli odatlar guruhiga kiruvchi zarali odatlarni belgilang.
A. Chekish, alkоgol va giyohvand moddalarni iste‘mol qilish
B. Darsga bormaslik, chekish
C. Alkagol, chekish
D. Kun tartibini buzish, chekish
98. Giyohvand moddalar iste‘mol qilishni oldini olish bolalar guruhini aniqlang?
A. 4 guruh. B. 5 guruh. C. 3 guruh. D. 2 guruh.
99. Terining qaysi qismida qon va limfa tomirlari joylashgan?
A. Epidermis B. Derma
C.Teri osti yog’ klechatkasi D. Epidermis, derma
100. Tilning qaysi qismi shirinlikdan ta‘sirlanadi?
A. Oldingi B. Orqa
C. Uch qismi D. Yon qismi