Yosh fiziologiyasi va gigiyena fanining maqsadi nimalardan iborat?

TEST SAVOLLARI № 224

1. 
   Yosh fiziologiyasi va gigiyena fanining maqsadi nimalardan iborat?
   

2. Organizmlarning tarixiy rivojlanish jarayonini belgilang?
3. O’sish jarayonining yoshga oid chegaralari ayollarda (a) va erkaklarda (b) necha yoshni tashkil etadi?
4. Organizmning o'sishi va rivojlanishi muayyan qonuniyatlar asosida boradi, bularga qaysi jarayonlar kiradi?
5. Geteroxroniya nima?
6. Akseleratsiya terminini qachon va qaysi olim fanga kiritgan?
7. Akseleratsiya terminining ma’nosi nima?
8. O`sish deb nimaga aytiladi?
9. Rivojlanish deb nimaga aytiladi?
10. Yangi tug`ilgan bolaning bo`yining o`rtacha uzunligi necha sm bo`ladi?
11. Yangi tug`ilgan qiz bolalarning (a) va o`g`il bolalarning (b) o`rtacha vazni necha kg bo`ladi?
12. Bir yashar bolaning vazni tug`ilgan vaqtidagi vaznidan necha marta ortib, qanchaga yеtadi?
13. Yosh davrlarining yangi tug`ilgan davri necha kunni o’z ichiga oladi?
14. Ilk bolаlik dаvri qaysi yoshlarni o’z ichiga oladi?
15. Birinchi bolalik davrini belgilang?
16. Birinchi bolalik (a) va ikkinchi bolalik (b) davrlari o’g’il bolalarda necha yoshlarni o’z ichiga oladi?
17. Kichik maktab yosh davri necha yoshgacha?
18. O`rta maktab yoshini belgilang?
19. O`g`il bolalar rivojlanishidagi o`smirlik davrini belgilang?
20. Qiz bolalarga xos bo`lgan navqironlik davrini aniqlang?
21. O`gil bolalarga hos bo`lgan navqironlik davrini belgilang?
30. O’quvchilarni jismoniy rivojlanishini gigiyenik baxolashda samotometriya usulida nimalar aniqlaniladi?
31. Somatik nеrv sistеmаsini vаzifаsi?
32. Neyron nima?
33. Nerv hujayrasida odatda nechta akson bo’lishini belgilang?
34. Neyronlarda qanday o‘simtalar kuzatiladi?
35. Nerv hujayrasining qaysi qismlari dendrit va aksonlar deb aytiladi?
36. Neyronning uzun o‘simtasi hisoblangan aksonning vazifasi nimadan iborat?
37. Katta odamda orqa miyasining massasi qancha?
38. Orqa miyaning funktsiyalari nima?
39. Orqa miya nechta segmentdan iborat?
40. Orqa miya qanday funksional bo‘limlardan iborat?
41. Orqa miyaning asosiy vazifalari nimadan iborat?
42. Tizza refleksining markazi qayerda joylashgan?
43. Yangi tug`ilgan bolada orqa miya vazni necha gramm bo`ladi?
44. Yangi tug`ilgan bolada orqa miyaning uzunligi qancha?
45. Katta odamnikiga nisbatan bosh miyaning vazni bolalarda qanchani tashkil etadi?
46. Bosh miya nechta qismga bo’lib o’rganiladi?
47. Bosh miyada taxminan qancha nеrv hujayrasi bor?
48. Bola tug`ilganda bosh miyasining vazni necha gramm bo`ladi?
49. Bolaning bosh miyasi necha yoshgacha tеz o`sadi (a), necha yoshlarga borib to`xtaydi (b)?
50. Uzunchoq miyadagi eng muhim hayotiy markaz qaysi?
51. Muvozanatni saqlash vazifasini qaysi miya bajaradi?
52. Yangi tug’ilgan bolaning miyachasi necha gramm bo’ladi?
53. Oliy nerv faoliyati tiplarini ilmiy asoslab bergan olim?
54. Oliy nerv faoliyati nimalarni o’rganadi?
55. Tashqi retseptorlar nima deb ataladi?
56. Muskullar, paylar va bo`g`imlarda joylashgan rеtsеptorlar qanday ataladi?
57. Bosh miya yarim sharlari postlog’ining umumiy sathi qancha?
58. Bosh miya yarim sharlari po`stloq qavat qalinligi (a) va yuzasi (b) to’g’ri ko’rsatilgan javobni aniqlang?
59. Yangi tug’ilgan chaqaloqda qanday shartsiz reflekslar kuzatiladi?
60. Shartli reflekslarning markazi qayerda joylashgan?
61. Refleks yoyining tarkibiy elementlari to’g’ri berilgan qatorni belgilang?
62. Shartli refleks –bu?
63. Shartli rеflеkslarning tormozlanishi necha xil bo’ladi?
64. Shartli tormozlanish turlari berilgan qatorni ko’rsating?
65. Oliy nerv faoliyati nechta tipdan iborat?
66. Qaysi tipda bolalar mustaqil fikrlarga ega bo’lmaydi?
67. Odam hayotida nutq qaror topib, shakllanib boradigan eng optimal davr necha yoshgacha bo’lgan davr hisoblanadi?
68. Bir yoshli va 3 yoshli bola (mos ravishda) nechtagacha so’zni ayta olishi mumkin?
69. Bola nutqining rivojlanishida qaysi yoshlarda uning so’z boyligi o’rtacha nechta so’zni tashkil etishini juftlab ko’rsating?
70. Yangi tug`ilgan bola bir kecha-kunduzda necha soat uxlaydi?
71. Bir yoshli bolalar bir kecha-kunduzda necha soat uxlaydi?
72. Analizatorlar nechta qismdan iborat va ular qaysilar?
73. Har qanday analizatorlar qanday qismlardan tashkil topgan?
74. Oliy darajadagi analiz va taxlil qilish nerv tizimining qaysi qismida amalga oshiriladi?
75. Eshitish analizatorining qismlarini to’liq ko’rsatilgan qatorni beligilang?
76. Tashqi eshitish yo’lining uzunligi necha santimetrga teng?
77. Tashqi quloq bilan o’rta quloq o’rtasida nima joylashgan?
78. Bolg’acha, uzangi, sandoncha suyaklari eshitish organining qaysi qismida joylashgan?
79. Eshitish analizatorlarining nerv markazi bosh miya yarim sharlari o`stlog`ining qaysi qismida joylashgan?
80. Eshitish analizatorning funksional rivojlanishi bolaning necha yoshigacha davom etadi?
81. Necha yoshlarga kelib eshitish eng yuqori darajada bo’ladi?
82. Ko’z soqasining devori necha qavatdan iborat?
83. Ko`zning optik sistеmasiga uning qaysi qismlari kiradi?
84. Ko’zning oldingi kamerasi qaerda joylashgan.
85. Ko’z akkomadatsiyasi deb nimaga aytiladi?
86. Ko`rish analizatorining nerv markazi bosh miya yarim sharlari po`stlog`ining qaysi qismida joylashgan?
87. Ko’z retseptorlari - tayoqcha va kolbachalar qaysi pardada joylashganligini toping?
88. Kunduzi ko`rishni ta'minlovchi retseptorlarni belgilang?
89. Kolbachasimon rеtsеptorlar funktsiyasiga ko`ra qanday ranglarni qabul qiladi?
90. Yorug`likni va ranglarni qabul qiluvchi rеtsеptorlar ko’zning qaysi qismida joylashgan?
91. Ko’rish analizatorining qaysi qismi birinchi bo’lib rivojlanadi?
92. Bolani aniq ko’rishi nechanchi oylikdan boshlanadi?
93. Ko’zning uyg’un xarakati qochondan boshlanadi?
94. Ko`z morfoilogik va funksional jihatdan necha yoshgacha rivojlana boradi?
95. 9-12 yoshlarga kelib analizatorning qaysi turi takomillashib har tomonlama normal bo’ladi?
96. Odamning ko’zi qancha turdagi rangni ajrata oladi?
97. Ba’zi odamlar ranglarni ajrata olmaydi bu kasallik nima deb ataladi?
98. Daltonizm kasalligi erkaklar orasida (a) va ayollarda (b) necha % ni tashkil etadi?
99. O`q`iyotganda yoki yozayotganda narsalar ko`zdan necha sm. uzoqlikda bo`lishi tavsiya etiladi?
100. Buyumlar ko’zdan qancha masofada bo’lib, yorug’lik qaysi tomondan tushishi kerak?
101. Miopiya deb nimaga aytiladi?
102. Gipermetropiya nima?
103. Odamning yoshi ortishi bilan ko’zning qaysi qismi elastikligi kamayib boradi?
104. Ko’rish o’tkirligi qaysi asbob yordamida aniqlaniladi?
105. Bola necha oyligidan boshlab hidlarni ajrata boshlaydi?
106. Tilning qaysi qismi shirinlikdan ta‘sirlanadi?
107. Achchiqni tilning qaysi qismi sezadi?
108. Yoritilish koefitsiеnti dеb nimaga aytiladi?
109. Yoritilish koefitsiеnti sinfda qanday nisbatda bo`lishi kеrak?
110. Sinfda tabiiy yoritilishni umumiy yig`indisi qish oylarida (a) va yoz oylarida (b) necha lyuks bo`lishi kеrak?
111. Sinf honalariga o’rnatilgan yoritgichlar orasidagi masofa (a) sinf doskasidan qancha (b) uzoqlikda bo`lishi kеrak?
112. Sinf honasining sun'iy yoritilishi necha lyuksdan kam bo`lmasligi kеrak?
113. Endemik buqoq kasalligini yuzaga keltiradigan omillar qaysi qatorda to‘g‘ri keltirilgan?
114. Odam skeletidagi suyaklar erkaklar, ayollar va bolalarda (mos ravishda) tana vaznining qancha foizini tashkil etadi?
115. Suyaklar o`zaro bir-biri bilan necha xil birikadi?
116. Uzun naysimon suyaklarga qaysilar suyaklar kiradi?
117. Bolaning necha yoshigacha naysimon suyaklar to’la shakillanib boradi?
118. Suyak singanda, uning bitishida suyakning qaysi qismi muhim rol bajaradi?
119. Bolaning liqildoqlari kalla suyagining qaysi qismida joylashgan?
120. Chaqaloqda katta liqildoq qaysi suyaklar yordamida hosil bo’lgan?
121. Kalla suyagidagi liqildoqlarning suyaklanish davri qachon tugaydi?
122. Bolalarning gavda skeletini qaysi suyaklar tashkil etadi?
123. Umurtqa pag`onasida umutqalar soni nechta va necha bo`limdan iborat?
124. Qovurg’alarining to’sh suyagi bilan birikish ketma-ketligini ko’rsating?
125. Yelka kamari qaysi suyaklardan tashkil topgan?
126. Qo’l kaftining suyakka aylanishi necha yoshgacha davom etadi?
127. Bolaning barmoq falangalari necha yoshida suyaklanib bo’ladi?
128. Oyoq suyaklarining suyaklanishi necha yoshda tugaydi?
129. Bola muskullari necha yoshda to`liq shakllanadi.
130. Qanday qad-qomatli bolalarda qorin muskullari kuchsiz rivojlanagan?
131. Skolioz belgilari qanday boshlanadi?
132. Umurtqa pog’onasining qiyshiq o’sishi sabablari?
133. Yassioyoqlikda organizimning qaysi qismida og’riq seziladi?
134. Quydagilardan qaysi biri yassioyoqlikka sabab bo’lishi mumkin?
135. Odamlarda muskul kuchini aniqlaydigan asbob nomini ko’rsating?
136. Ovqat hazm qilish sistemasi organlari ketma-ketligini aniqlang? 1-qizilo`ngach, 2-xalqum, 3-to`g`ri ichak, 4-ingichka ichak, 5-yo`qon ichak, 6-meda, 7-o`nikki barmoqli ichak, 8-og’iz bo’shlig’i.
137. Og`iz bo`shlig`ida qanday so`lak bezlari bor?
138. Bir sutka davomida og’iz bo’shlig’iga qancha so’lak ajralib chiqadi?
139. So’lakning necha foizi suvdan iborat?
140. Og‘iz bo‘shlig‘ida sodir bo‘ladigan jarayonnina aniqlang.?
141. Odamda sut tishlarining soni nechta bo’ladi?
142. Bolaning sut tishlari qachondan boshlab chiqa boshlashini belgilang?
143. Sutli tishlar davri necha yoshni o’z ichiga oladi?
144. Bolalarda doimiy tishlar qaysi yoshda chiqib bo’lishini belgilang?
145. Bir sutka davomida odamda qancha oshqozon shirasi ajralib chiqadi?
146. Oshqozon osti bezi fermentlarini ko’rsating?
147. Oshqozonning asosiy fermentlari berilgan qatorni ko’rsating?
148. Ingichka ichakning qismlarini ko’rsating? 1) 12 barmoqli ichak. 2) S-simon ichak. 3) Ko’r ichak. 4) Och ichak. 5) To’g’ri ichak. 6) Yonbosh ichak. 7) Yuqoriga ko’tariluvchi chambar ichak.
149. O‘t suyuqligi qaysi oziq moddaning hazm bo‘lishiga bevosita ta’sir qiladi?
150. Hazm bo`lgan ovqat moddalari hazm kanalining qaysi qismida so`riladi?
151. Turli yoshdagi bolalarda me’daning hajmini aniqlang? 1 yoshda, 2 yoshda, 6-7 yoshda, 10-12 yoshda.
152. Oqilona ovqatlanish prinsiplarini belgilang?
153. Bir kunlik ovqat ratsionini kolloriyasini alohida ovqatlanish vaqtlarida taqsimlanishini (% hisobida) ko’rsating?
154. Qaysi vitamin etishmaganda “Beri-beri” kasaligi kelib chiqadi?
155. Qaysi vitamin etishmaganda “Singa” kasalligi kelib chiqadi?
156. Raxit kasalligi qaysi vitamin etishmaganda kelib chiqadi?
157. Terida quyosh nuri ta‘sirida sintezlanadigan vitaminni aniqlang?
158. Organizm uchun energiya manbai bo‘lib qaysi moddalar xizmat qiladi?
159. Organizm ichki muhitini nima tashkil qiladi?
160. Endi tug’ilgan bolalarda qon umumiy tana vaznining necha % ni tashkil etadi?
161. O’smirlarda qon tana vaznining necha foizini tashki qiladi?
162. Organizm ichki muhitining doimiy va barqaror saqlanishi nima deb ataladi?
163. Qon sentrafugalanganda qanday tarkibiy qismlarga ajraladi?
164. Qon umumiy hajmining necha foizini qon plazmasi va shaklli elementlar tashkil qilishini belgilang?
165. Qonning suyuq qismini nima tashkil etadi?
166. Qon plazmasining necha foizini suv tashkil qiladi?
167. Qonning shaklli elementlari to’g’ri berilgan qatorni belgilang?
168. Qonning shaklli elementlari normada qancha bo’ladi?
169. Eritrotsitlar qanday shaklda bo’ladi?
170. Eritrositlar funksiyasini aniqlang?
171. Yangi tug’ilgan bolani 1 mm³ qonida qancha eritrotsitlar bo’ladi?
172. Leykotsitlar sonining ko’payishiga nima deyiladi?
173. Yangi tug’ilgan bolalarda 1 mm³ qonida qancha leykotsitlar bo’ladi?
174. Fagotsitoz deganda nimani tushunasiz?
175. Odam qonida trombotsitlar miqdori qancha va ular qaerda xosil bo’ladi?
176. Qanday irsiy kasallikda qon ivishi faktor yetishmaydi va ko’p qon yo’qotishga sabab bo’ladi?
177. Odamlarda qaysi qon guruhi eng kam tarqalganini belgilang?
178. B (III) guruh qonida qaysi aglyutinogen va aglyutininlar bo’ladi?
179. AB (I) guruh qonida qaysi aglyutinogen va aglyutininlar bo’ladi?
180. Ikkinchi qon gruppasida qanday agglyutinogen va aglyutininlar bo’ladi?
181. Retsipiyentda A (II) gruppa qoni bo’lsa qanday gruppali qonni quyish mumkin?
182. B (III) gruppa qonini qaysi gruppalarga quyish mumkin?
183. Rezus-manfiy qon necha % odamlarda uchraydi?
184. Yurak tsikli qanday 2 ta fazani o’z ichiga oladi?
185. Yurakning sistolik xajmi nima?
186. Yurak faoliyatlarini ko‘rsating?
187. Yurak faoliyati qannday boshqariladi?
188. Yurak avtomotiyasi deb nimaga aytiladi?
189. Yangi tug’ilgan bolaning yuragini massasi qancha bo’ladi?
190. Yangi tug’ilgan bola yuragi minutiga necha marotaba uradi?
191. Qonni zaharli moddalardan tozalaydigan a'zo qaysi?
192. Yangi tug’ilgan bolada jigarning vazni qancha bo’ladi?
193. Immunitet organizmda nima ta’minlaydi?
194. Arterial qon deb nimaga aytiladi?
195. Organizimda nechta qon aylanish doiralari mavjud?
196. Odamning qon aylanish tizimiga nimalar kiradi?
197. Qon tomirlar vazifasini ko‘rsating?
198. Kichik qon aylanish doirasining vazifasi qanday?
199. Arterial qon oqadigan venani aniqlang?
200. Arterial puls nimani aks ettiradi?
201. Chaqaloqlarda arterial bosim qanday?
202. O’rtacha katta yoshli sog`lom odamda maksimal va minimal bosim necha mm.simob ustiniga teng?
203. Nafas olish sistemasi organlari ketma-ketligini aniqlang? 1. – traxeya, 2.- xalqum, 3- burun bo`shlig`I, 4- bronxlar, 5-o`pkalar, 6-hiqildoq.
204. Ovoz boylamlarining uzunligi xotin-qizlarda o’rtacha necha mm. ga teng?
205. Katta yoshdagi odam tinch holatda nafas olganda, o’pkasiga necha sm³ havo kirishini belgilang?
206. Nafas bilan chiqarilgan havo tarkibida necha foiz kislorod bo’ladi?
207. Yangi tug’ilgan bolaning traxeyasining uzunligi qancha?
208. Bolalarning qaysi a‘zosining devori 16-20 ta halqasimon tog’aydan iborat?
209. Yangi tug`ilgan bola o`pkasining vaznini belgilang?
210. 6-7 yoshli bola 1 minutda necha marta nafas oladi?
211. O‘pkaning tiriklik sig‘imi qaysi hajmlar yig‘indisidan iborat?
212. 7 yoshli bolada o’pka tiriklik sig’imi necha millitr?
213. Nafas olishni boshqaruvchi markaz bosh miyaning qaysi qismida joylashgan?
214. O’pkaning tiriklik sig’imini aniqlaydigan asbobni ko’rsating?
215. Sinfning mikroiqlimi tarkibi nimalardan tashkil topishini belgilang?
216. Sinf xonasining temperatura va nisbiy namlik rejimini ko’rsating?
217. Organizmning chiniqish vositalari berilgan qatorni aniqlang?
218. Bola yashaydigan xona harorati qancha bo’lishi kerak?
219. Buyraklar qayerda joylashgan?
220. Sinfga o`rnatilgan dеrazalar oralig`i necha sm. bo`lishi kеrak?
221. Dеraza tokchasi pol sathidan necha sm. baland bo`lishi kеrak?
222. 1-3 yoshgacha bola qancha vaqtda tibbiy ko’rikdan o’tkazilishi kerak?
223. 3-7 yoshgacha bola qancha vaqtda tibbiy ko’rikdan o’tkazilishi kerak?
224. Sinfning dеvorlari, shifti (a) va doskasi (b) qanday ranglarga bo’yalishi kеrak?