Yosh davrlari va pedagogik psixologiya

Malakaning shakllanish shartlari. Malakaning muhim unsuri – vazifa turini bilib olish, uning echimi uchun zarur bo‘lgan vazifa tarkibiy qismi va munosabatlarini aniqlashdir. Malakaning shakllanishi. Mavjud bilim, ko‘nikmalar asosida yangi harakatlar amalga oshiriladigan paytdagi echim va faoliyatning o‘zginasi. Bu harakat natijasida yangi bilim va ko‘nikma shakllanadi.


VIII BO‘LIM


TARBIYA PSIXOLOGIYASI

1. 
   Tarbiya psixologiyasi haqida umumiy tushunchalar
   

Tarbiya har qanday jamiyatning tabiiy, muhim vazifasidir. Tarbiya psixologiyasi o‘rganadigan muhim masalalar qatoriga ontogenezda shaxs shakllanishining asosiy manbalari, qonu-niyatlari, bosqichlari, shartlari, mexanizmlari va xususiyatlarining namoyon bo‘lishini kiritish mumkin. Mazkur masalalar o‘sayotgan inson faoliyati, ongi va shaxsining tub muammolari rivojlanishi doirasida tadqiq etiladi. Tadqiqotchilarni bir necha masalaning echimi qiziqtiradi.

1. SHaxsni faol maqsadli shakllantirish iloji bormi?
Bu erda shaxs mohiyati va, asosan, ijtimoiy va biologik ibtidolarga nisbatan olimlarning qarashlari aniq chegaralanadi.
2. SHaxsning axloqiy-ruhiy muhitini shakllantirishning qonuniyatlari va mexanizmlari qanday?
Bu erda jamiyat roli, fuqarolikning umuminsoniy, ma’naviy qadriyatlari, insonparvarlik, mehnat, madaniyat, bilim, ma’naviyatga munosabat haqida so‘z Yuritiladi.
3. SHaxs shakllanishi jarayoniga ta’sir qilish tizimini o‘rganish va tashkil etish asoslari va shartlari qanday?
Bu erda psixologik rivojlanishning yosh bo‘yicha davrlashtirilishi va har bir davrga xos etakchi faoliyat turlari ko‘rib chiqiladi.
4. Tarbiyaviy jarayonni tashkil etishning optimal shakllari, shart va vositalari qanday?
Tarbiya psixologiyasi pedagogik jarayonni maqsadli tashkil etish sharoitida insonning shaxs sifatida shakllanishi psixologik qonuniyatlarini o‘rganadi.
Ontogenezda shaxs maqsadli shakllanishining ma’lum bir qonunlarining o‘rnatilishi bolalar tarbiyasining ilmiy asoslari qurilishini ta’minlaydi va shu bilan birgalikda psixologik nazariyalarning rivojlanish bazasini tashkil etadi.
Psixologik bilimlarning asosiy sohasi sifatida psixologik tarbiyaning bosh tashkiliy jihati – bu ontogenezda shaxsning maqsadli faol shakllanishi mumkinligi haqidagi qoidadir.