Yo’nalishga kirish

 
237 
 
 
 
mahsulotlarini  katta  neft  omborlaridan  kichiklariga  yoki  uni  iste‘molchilarga 
yetkazib berish uchun ishlatiladi. 

---

Konchilik sohasiga kirish 
 
 
 
238 
 
 
 
IX bob. FOYDALI QAZILMALARNI BOYITISH. 
 
 
Andre Morua 
 
9.1-§. Foydali qazilmalarni boyitishning xalq xo'jaligidagi 
ahamiyati. 
Foydali qazilmalarni boyitish qattiq foydali qazilmalarni konsentratsiya, ya'ni 
sifati  dastlabki  ruda  sifatidan  yuqori,  xalq  xo'jaligida  keyin  ishlatish  uchun 
qo'yiladigan  talablarga  javob  beruvchi  mahsulot  olish  maqsadida  qayta  ishlovchi 
sanoat tafmog'i hisoblanadi. 
Foydali  qazilma  va  boyitish  mahsulotlarining  sifati  ulardagi  qimmatbaho 
(foydali) komponent, qo'shimchalar, yo'ldosh elementlarning miqdori, shuningdek, 
mahsulotning yirikligi va namligi bilan aniqlanadi. 
Qimmatbaho  komponent  deb,  shu  qimmatbaho  komponentni  ajratib  olish 
uchun  foydali  qazilma  qazib  olinayotgan  element  yoki  tabiiy  birikmaga  aytiladi. 
Masalan,  mis,  qo'rg'oshin,  temir,  azbest,  mis,  qo'rg'oshin.  Temirli  va  azbestli 
rudalarda tegishli ravishda qimmatbaho komponentlar hisoblanadi. 
Qo'shimchalar foydali va zararli bo'lishi mumkin. 
Foydali  qo'shimcha  deb,  foydali  qazilmada  uncha  ko'p  bo'lmagan  miqdorda 
mavjud bo'luvchi, qimmatbaho komponentga ilashib, uning sifatini yaxshilovchi va 
ajralishini osonlashtiruvchi element yoki tabiiy birikmalarga aytiladi. 
Zararli qo’shimchalar deb, foydali qazilmada uncha ko'p bo'lmagan miqdorda 
mavjud  bo'luvchi,  qimmatbaho  komponentga  ilashib,  uning  sifatiga  salbiy  ta'sir 
ko’rsatuvchi  va  ajralishini  qiyinlashtiruvchi  elementlar  yoki  tabiiy  birikmalarga 
aytiladi. 
Yoldosh  elementlar  deb,  foydali  qazilma  tarkibida  uncha  katta  bo'lmagan 
miqdorda  uchraydigan,  foydali  qazilma  tarkibidan  ajratish  uni  yer  qa'ridan  asosiy 
qimmatbaho  komponent  bilan  birga  qazib  olinayotganligi  uchungina  iqtisodiy 
Agar  inson  biror  kasbni  mukammal  egallasa, 
mehnat unga huzur bag’ishlaydi. 

---

Konchilik sohasiga kirish