Yo’nalishga kirish

 
166 
 
 
 
ishlari  deb  aytiladi.  Katta  miqyosdagi  ochiq  kon  ishlari  foydali  qazilma 
boyliklarini  qazib  olish  bilan  uzviy  aloqadadir.  Bunda  yer  ostida  yotgan  foydali 
qazilma  boyliklarini  qazib  olish  bilan  aloqador  barcha  ishlar  va  jarayonlar,  ochiq 
kon inshoatlari orqali amalga oshiriladi. Yer osti usulida qazib olishda esa foydali 
qazilma  boyliklarini  maxsus  jihozlangan  yer  osti  inshoatlari  yordamida  qazib 
olinadi.  Konlarni  ochiq  usul  bilan  qazib  olishda  konchilik  ishlari  ikki  qismga 
bo'linadi: 
  ochish ishlari (qoplovchi jinslarni qazish, tashish va joylashtirish ishlari); 
  qazib  olish  ishlari  (foydali  qazilma  boyliklarini  qazish,  tashish,  bir  joyga 
to'plash yoki tushirish ishlari). 
Ochish  ishlari  foydali  qazilmani  qoplab  turgan  bo'sh  tog’  jinslarini  olib 
tashlashdan iborat. Ushbu jarayon foydali qazilmaga  yetib borishni ta'minlashi va 
uni  xavfsiz  holda  qazib  olishga  sharoit  yaratishi  lozim.  Ochish  va  qazish  ishlari 
natijasida kar’yer qosil bo'ladi. 
Kar’yer  –  foydali  qazilma  konlarini  ochiq  usulda  qazib  olish  uchun 
mo'ljallangan va jihozlangan ochiq kon lahimlari kompleksidir.  
Ishlab  chiqarish  asoslari  va  maqsadlari  uchun  ochuvchi  va  tayyorlovchi 
lahimlarni  birlashtiradigan  alohida  kon  tayyorlov  ishlari  o'tkaziladi  (asosiy 
transheya  va  yarim  transheya,  qirqma  transheya  va  yarim  qirqma  transheya  va 
boshqa  lahimlar).  Kon  tayyorlov  ishlarini  o'tkazishdan  maqsad  shundan  iboratki, 
bu qazish joylariga (zaboylarga) va kon ishlarining boshlanish frontiga transportni 
kelishini ta'minlash uchun yo'l ochib beradi. 
Ochiq usulda qazish qo'yidagilarni ham o'z ichiga oladi:  
  kon  va  uning  alohida  uchastkalarini  tayyorlash  ishlari  (asosan  ustki  qismini 
tayyorlash); 
  qazib  olinayotgan  tog’  jinslari  massivi  mustahkamligini  ta'minlashdagi  kon-
zaxira  muxofazasi  va  inshoatlarini  hisobga  olish  ishlari  (suv  muvozanatini 
ta'minlash,  kon  jinslarining  o'z-o'zidan  yonib  ketishini  va  yuzaning 
deformatsiyasini oldini olishdagi qayta tiklash ishlari va h.k. ishlar). 

---

Konchilik sohasiga kirish