Yo. Abdullayev, T. Qoraliyev, sh. Toshmurodov, S. Abdullayeva



Download 1,71 Mb.
Pdf ko'rish
bet47/500
Sana31.12.2021
Hajmi1,71 Mb.
#233999
1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   ...   500
Bog'liq
bank ishi

 

Pul massasi – bu muomalaga chiqarilgan metall tangalar va qog‘oz 

pullar (xazina va bank biletlari) ning jami miqdoridir.

 

Pul muvozanatiga ta’sir 

qiluvchi omillar

Pulga bo‘lgan talab 

Pul taklif qilish ko‘lami 



 

59

bajarish uchun mavjud bo‘lgan pul massasi, eng avvalo, bank sektori 



tomonidan taklif qilinadigan pulga va pulga bo‘lgan talabga, ya’ni no-

bank sektorning o‘z ixtiyorida muayyan pul massasining bo‘lishiga 

intilishi yoki talab qilib olinuvchi omonatlarga bog‘liq (11-chizma). 

Ko‘rib turibmizki, pul massasi oddiy tushuncha emas va u umumiy 

qabul qilingan tasavvurga mos kelmaydi. Odatda, kishilar pulni avvalo 

naqd mablag‘ – qog‘oz kupyuralar va mayda chaqa tangalar deb hisoblash-

ga o‘rganishgan. Aslida esa naqd pullarning umumiy pul massasidagi 

ulushi juda kam bo‘lib, korxonalar orasidagi, chakana savdodagi bitimlar-

ning asosiy qismi rivojlangan bozor iqtisodiyoti sharoitida bank hisobva-

raqlaridan foydalanish yo‘li bilan amalga oshiriladi. 

 Mamlakatda rivojlanish va pul muomalasi barqarorligi darajasi 

bilan pul massasidagi naqd pul ulushini bir-biriga bevosita bog‘liq deb 

hisoblash mumkin. Masalan, AQSh va boshqa rivojlangan mamla-

katlarda bu ko‘rsatkich «VISA» kabi ilg‘or tizimlar qanchalik keng 

tarqalganiga qarab 5-10 foizdan oshmaydi. MDH davlatlarida va bizning 

respublikamizda, xususan, bu ulush darajasi 30 foizdan oshib, pul tizi-

mini moslashuvchanlikdan mahrum etgan va xilma-xil suiiste’mol-

liklarga nisbatan ta’sirchan qilib qo‘ygan. 



[45]. Har bir pul tizimining asosiy tarkibiy qismlari tarixan shakl-

langan va tegishli mamlakatlarning qonun hujjatlarida rasmiy mustah-

kamlangan. Pul massasi tarkibi aktiv va passiv qismdan iborat (12-chiz-

ma). 


Bulardan tashqari, pul massasi bevosita xarid yoki to‘lov vositasi 

sifatida foydalanish mumkin bo‘lmagan tarkibiy qismlarni ham qamrab 

oladi. Bularga: 

muddatli hisobvaraqlardagi, jamg‘arma omonatlardagi va tijorat 

banklaridagi depozit sertifikatlar 

 

 



 

 


Download 1,71 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   ...   500




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish