Yo. Abdullayev, T. Qoraliyev, sh. Toshmurodov, S. Abdullayeva

 

14-jadval. 

Ssudalar bo‘yicha yo‘qotish ehtimolini qoplash 

uchun zaxiralarga o‘tkazish me’yorlari 

 

Kreditlar sifati darajasi 

Zaxiralarga o‘tkazish me’yorlari (%)

Yaxshi kreditlar 

- 

Standart kreditlar 

10 

Substandart kreditlar 

25 

Shubhali kreditlar 

50 

Umidsiz kreditlar 

100 

 

Yuqoridagi 242-sonli yo‘riqnomaga muvofiq kreditlar quyidagi 

beshta toifa bo‘yicha tasniflanadi (15-jadval). 

 

15-jadval. 

Ssudalarni ta’minlanganlik darajasiga qarab  

ularni qaytarish muddatlari 

 

Aktivlarning 

sifat darajasi 

Ta’minlangan ssudalar

To‘liq 

ta’minlanmagan 

ssudalar 

Ta’minlanmaga

n ssudalar 

Yaxshi 

Ssudaning o‘z muddatida 

qaytarilishi. Muddati 

o‘tgan qarzdorlik, 30 

kungacha 

Ssudaning o‘z  

muddatida 

qaytarilishi 

Ssudaning o‘z 

muddatida 

qaytarilishi 

Standart 

Muddati o‘tgan 

qarzdorlik, 30-60 kun 

Muddati o‘tgan 

qarzdorlik, 30 

kungacha 

– 

Substandart 

Muddati o‘tgan 

qarzdorlik, 60 kundan 

180 kungacha 

60 kungacha 

30 kungacha 

Shubhali 

180 kundan ortiq 

M.o‘.k. 60 kundan 

180 kungacha 

M.o‘.k. 30 

kundan 180 

kungacha 

Umidsiz 

– 

180 kundan ortiq 

60 kundan ortiq 

 

 

3.4. Bank aktivi va passivini boshqarish 

 

[86]. Bankning aktiv va passivlarini boshqarish – bank likvidligini 

boshqarishning ikki muhim yo‘nalishidir (24-chizma). 

 

---

 

130

 

 

 

 

 

24-chizma. Bank likvidligini boshqarish 

 

Likvidlikni boshqarish nazariyasi tijorat banklarining tashkil 

topishi va rivojlanishi bilan bir vaqtda paydo bo‘lgan va rivojlanib kel-

gan. Dastlab bank likvidligi masalasiga ikki turdagi yondashuv mavjud 

bo‘lgan. 

Birinchi yondashuv bo‘yicha bank aktivlarining miqdori, tuzilishi 

va muddatlari bank passivlari tuzilishga mos tushishi lozim edi. Bu esa 

tijorat banklari tomonidan o‘z likvid mablag‘laridan faol foydalanishga 

imkon bermas edi. Bu nazariya asosida bankning oltin qoidasi ishlab 

chiqilgan edi. Unga ko‘ra bankning talablari miqdori va muddati uning 

majburiyatlari miqdori va muddatiga teng bo‘lishi zarur edi, ya’ni: