Yo. Abdullayev, T. Qoraliyev, sh. Toshmurodov, S. Abdullayeva

Yalpi pul-kredit siyosatida Markaziy bankning tadbirlari bank 

tizimining barcha muassasalarini qamrab oladi. Selektiv pul-kredit 

---

 

73

siyosatida esa muayyan kredit muassasalarini yoki ularning guruhlarini, 

yo bo‘lmasa bank faoliyatining muayyan turlarini qamrab oladi. 

Selektiv pul-kredit siyosati Markaziy bankka ma’lum yo‘nalishda 

tanlab ta’sir ko‘rsatish imkonini beradi. Bu siyosat amalga oshirilganida 

quyidagi vositalar to‘plamidan yoki ularning xilma-xil uyg‘unlashuvi-

dan foydalaniladi: 

– hisob va qayta hisob operatsiyalari limitlarini (masalan, tarmoqlar, 

mintaqalar va h.k. bo‘yicha) joriy qilish; 

– bank operatsiyalarining (ular guruhlarining) ayrim turlarini limitlash; 

– turli moliya-kredit operatsiyalarini amalga oshirganda marjaning eng 

yuqori darajasini belgilash; 

– qarz oluvchilarning har xil toifalariga ayrim turdagi qarzlarni berish 

shartlarini chegaralab qo‘yish; 

– kreditning eng ko‘p miqdorini belgilash va h.k. 

O‘zbekistonda 1994-1996-yillarda umumiy turdagi vositalardan 

ham (masalan, tijorat banklari majburiyatlari bo‘yicha 30 foiz zaxira 

talablari), shuningdek, selektiv turdagi vositalardan ham (masalan, 

kreditlar bo‘yicha qayta moliyalash vositasining eng yuqori 50 foizlik 

marjasini belgilash) foydalanildi. 

Markaziy bank o‘tkaziladigan pul-kredit siyosati tartibga solishni 

amalga oshirishning turini, shunga muvofiq esa tijorat banklari fao-

liyatini tartibga solish vositalari turkumini tanlab olar ekan, har bir alo-

hida xo‘jalik konyunkturasining holatini hisobga oladi. Ana shunday 

tanlab olish asosida ishlab chiqilgan pul-kredit siyosatining asosiy yo‘-

nalishlari albatta qonun chiqaruvchi organ tomonidan tasdiqlanadi.