Yo. Abdullayev, T. Qoraliyev, sh. Toshmurodov, S. Abdullayeva

Pul-kredit siyosatini ro‘yobga  

chiqarish usullari 

 

Ma’muriy bevosita  

usullar

 

 

Iqtisodiy bilvosita 

usullar 

---

 

44

Ma’muriy va iqtisodiy usullarga quyidagicha ta’riflar berish mumkin: 

– ma’muriy usullar direktiv boshqaruvchi va me’yoriy qoidalar shaklini 

oladi, iqtisodiy usullar esa bozor mexanizmi orqali bilvosita amal qiladi: 

– ma’muriy usullar tijorat banklar balansining o‘zgarishlariga bevosita 

sabab bo‘ladi, iqtisodiy usullarning ta’siri esa Markaziy bank balansida 

bilvosita aks etadi; 

– ma’muriy usullar tijorat banklari beradigan kreditlarga to‘g‘ridan-

to‘g‘ri ta’sir ko‘rsatadi, iqtisodiy usullar esa banklarning kredit imkoni-

yatlarini kamaytirib yoki ko‘paytirib, ularning likvidligiga bilvosita ta’sir 

ko‘rsatadi.  

Shunday qilib, Markaziy bank pul muomalasiga ikki yo‘l bilan, ya’ni 

kreditlar hajmlarining va ular bo‘yicha foiz stavkalarining miqdorlarini 

(yoki o‘zgarishlar yo‘lagini) bevosita belgilash yoki pul bozoridagi talab 

bilan taklif shartlarini tartibga solish yo‘li bilan ta’sir ko‘rsatishi mumkin. 

[33]

. Foiz stavkalari ustidan nazorat turli shakllarda amalga oshi-

rilishi mumkin. Binobarin, foiz miqdorini ma’muriy tartibda bevosita 

belgilabgina qolmay, balki banklar uchun qayta moliyalashning tartibga 

solinadigan