3-Mavzu: Ta'lim tizimi xodimlarining mafkuraviy kompetentliligini
rivojlantirish: muammo va yechimlar
Reja:
Mafkura tushunchasi va uning mazmun-mohiyati.
Mafkuraviy kompetentlilik tushunchasi va uning ta'lim-tarbiya jarayonidagi ahamiyati.
Ta'lim tizimi xodimlarining mafkuraviy kompetentliligiga qo‘yilayotgan zamonaviy talablar.
Tayanch tushunchalar: Kasbiy kompetentlilik va mafkuraviy kompetentlilik, mafkuraviy kompetentlilik asosiy komponentlari, mafkuraviy amaliyot, milliy mafkura tayanchi, rahbar va pedagog – mafkurachi sifatida, kentaro xayasi - “yapon mo‘jizasi”, zamonaviy pedagogik texnologiyalar, axborot komunikatsion texnoligiyalari, dars obe'kti, dars subekti, an'anaviy dars, zamonaviy dars, ma'naviy va g‘oyaviy tarbiya.
Mafkura tushunchasi va uning mazmun-mohiyati. Mafkura murakkab tushuncha. Lekin, uni ham imkon qadar sodda va obrazli qilib tushuntirish mumkin. Chunki, biror predmet haqida sodda va obrazli qilib tushuncha berish insonga anglash imkonini beradi. Anglash esa, inson bilimining yuqori darajasi hisoblanadi.
Mafkura haqida fikr yuritilganda shuni aytish lozimki, u to‘g‘risidagi bilimlar ikki darajani tashkil etadi. Ularning birinchisi bevosita mafkurachi mutaxasislarga mo‘ljallangan, ikkinchisi esa, keng ommaga mo‘ljallangan bo‘ladi.
Mafkurachi mutaxasislar deyilganda moddiy mahsulotlar ishlab chiqaruvchilar emas, balki aynan inson ongi bilan shug‘ullanuvchi ya'ni, inson ongiga ta'lim va tarbiya orqali ta'sir etuvchi soha vakillari tushuniladi. Albatta o‘qituvchi va murabbiylar tom ma'noda mafkurachi shaxslar hisoblanadi. Bunday shaxslarga mafkura, uning tuzilishi, ishlash tamoyillari, keng omma (jumladan o‘quvchilar)ga ta'sir etishning usul va vositalari, g‘oyaviy raqiblar va ularning mafkuraviy yondashuvlari hamda boshqa ma'lumotlar to‘la to‘kis beriladi. Ta'lim tizimi rahbarlari va mutaxassis xodimlari darajasidagi shaxslar albatta bunday ma'lumotlarni o‘zlashtirishga qiynalmaydi aksincha, ularni o‘zlashtirishi shart hisoblanadi. Chunki, bunday ma'lumotlarsiz ta'lim tizimi rahbari va mutaxassis xodimlar kuchli mafkurachi darajasiga ko‘tarila olmaydi.
Quyida beriladigan ma'lumotlar keng omma uchun emas balki, bevosita mafkurachi mutaxasislar uchun mo‘ljallangan bo‘lib, bu ularga mafkura va mafkuraviy ishni keng ommaga qaraganda yanada chuqurroq anglab olishlariga yordam beradi.
Umumiy olib qaraganda, mafkura deyilganda bu muayyan ijtimoiy guruh, sinf yoki, xalqning dunyoqarashini ifodalaydigan ilmiy-falsafiy, ijtimoiy-siyosiy yoki boshqa (masalan, diniy) tomondan tizimga solingan g‘oyalar, tamoyil va kategoriyalar yig‘indisi hamda ularning jamiyat hayotiga tadbiq etish yo‘llari, usul va vositalari majmuasi tushuniladi.
Mafkurani ilmiy jihatdan o‘rganilganda u asosan, uch tarkibiy qismdan tashkil topganligi ma'lum bo‘ladi. Uning ushbu tarkibiy qismlari quyidagilar:
Do'stlaringiz bilan baham: |