Yil O’zbekiston respublikasi qishloq va suv xo’jaligi vazirligi samarqand qishloq xo’jaligi instituti

Ishni bajarish tartibi
Mashq - 1
Oldin g’altakning o’zinduksiya koeffisiyentini o’zaksiz, so’ng esa o’zak bo’lgan xoli uchun aniqlaymiz.

1. 
   Tekshirilayotgan L induktiv g’altak, ampermetr, voltmeter, R-reostat, kalit va 50 Gs chastotali o’zgaruvchan tok manbaiga ulovchi vilkadan iborat bo’lgan quyidagi o’zgaruvchan tok zanjirini tuzing.
   

2. 
   Ommetr yoki testor yordamida g’altakning R₀ aktiv (omik) qarshiligi aniqlang.
   
3. 
   Zanjirni ulab va R₀ qarshilakni o’zgartirib uning uch holatiga mos keluvchi ampermetrni va voltmetrning qiymatlarini yozib olamiz. (14) formula yordamida ularga mos keluvchi uchta ta Z ning qiymatini hisoblaymiz.
   
4. 
   Hisoblab chiqilgan Z, R₀ va larning kattaliklarni (13) formulaga qo’yamiz va izlanayotgan o’zinduksiya koeffitsiyenti L ning qiymatini topamiz.
   
5. 
   Tajribani g’altak ichiga ferromagnit o’zak qo’yish bilan davom ettiring va o’zinduksiya koeffisityentini hisoblang, xamma olingan natijalarni jadvalga yozing.
   

1-jadval

№	R0	JEF	EEF	Z	L	J0	E0		Z1	C

Mashq - 2

1. 
   O’lchanadigan S kondensator, A ampermetr va R reostat ketma ket ulanadi. Kondensatorga paralel ravishda voltmetr ulanadi (2-rasm). Bu yerda R reostat kondensatorni teshilishdan (proboydan) saqlaydi va uning plastinkalarini qisqa tutashuvdan saqlaydi. Shu sababli u maksimal qiymatda turishi kerak.
   

2. O’zgaruvchan tok manbaiga ulanib asboblardan va lar yozib olinadi va Z₁ qarshilik hisoblanadi.

3. Z₁ ning bu qiymati (19) formulaga qo’yilib C ning qiymati hisoblanadi.
4. O’lchashlar kondensatorlarni ketma-ket va parallel ulangan xollar
uchun o’tkaziladi va kondensatorlarni ulash formulalari tekshiriladi,


Sinov savolari.

1. 
   O’zgaruvchan tokni xarakterlovchi kattaliklarni tushuntiring.
   
2. 
   O’zinduksiya xodisasini tushuntiring.
   
3. 
   O’zinduksiya EYUK nimadan iborat?
   

4. 
   O’zinduksiya koeffitsiyentining birligi nima?
   
5. 
   Ishni bajarish tartibini tushuntiring.
   
6. 
   Elektromagnitlar qishloq xo’jaligida ishlatilishi.
   
7. 
   Sig’im va uning birliklari xaqida tushuncha bering.
   

Laboratoriya ishi №24