Yevrosiyo materigini tabiiy geografik rayonlashtirish arktikaning yevrosiyo sektori

DUNYO OKEANI

Mavzu: Tinch,

Atlantika,
Hind va Shimoliy muz okeanlari tabiati


Mavzu asosida jadval
Tinch okeanining janubiy qismidagi subtropik antisiklonal xalqasimon aylanma
harakat shimoldagi xalqasimon aylanma harakatlardan katta. Bu xalqa Janubiy
passat, Yangi Gvineya, Sharqiy Avstraliya, G’arbiy shamollar va Peru oqimlaridan
tarkib topgan
Dengiz oqimlari tafsiloti

№	Oqim	Tezligi, km/soat	Sho’rligi, ‰	Harorati, °S
I	Iliq oqimlar
Alyaska	1	0,9-1,9	33,4-33,8	+10, +15
Shimoliy Tinch okean	2	1,5-2	34,5-34,7	+18, +23
Kurasio	3	2-6	34,0-34,2	+25, +28
Shimoliy Passat	4	1,5-2	34,0-34,5	+25, +28
Janubiy Passat	5	1-2	34,0-35,0	+25, +27
Sharqiy Avstraliya	6	1,5-2	35,3-35,5	+17, +26
I	Sovuq oqimlar
Kaliforniya	7	1-2	34,2-34,7	+ 17, +26
Peru	8	1-1,5	34,0-34,9	+ 12, +23
G’arbiy Shamollar	9	1-2	34,0-35,0	+ 1, +12

Atlantika okeanidagi oqimlar o’zlarining dinamik yo’nalishida ikkita

xalqasimon harakat hosil qiladi. Shimoliy yarim sharda Shimoliy passat, Gol’fstrim,
Shimoliy Atlantika va Kanar oqimlari birinchi xalqasimon harakatni tashkil etadi.
Janubiy yarimsharda esa Braziliya, G’arbiy shamollar, Angola va Janubiy passat
oqimlari ikkinchi xalqasimon harakatni vujudga keltiradi. Shimoliy va Janubiy
passat oqimlari o’rtasida Passat oralig’i qarshi oqimi harakat qiladi. Atlantika
okeanidagi oqimlarning xalqasimon harakat doirasiga qaraganda ancha kichik.
Atlantika okeanidagi iliq va sovuq oqimlarning tezligi, suvning harorati va sho’rligixilma xil
Dengiz oqimlari tafsiloti

№	Oqim	Tezligi, km/soat	Sho’rligi, °/00	Harorati, °S
I	Iliq oqimlar
1	Florida	8-10	36,0	+22, +28
2	Gol’fstrim	4-6	34,0-36,5	+ 10, +22
3	Shimoliy Atlantika	2-6	35,0-36,0	+5, +12
4	Gvineya	2-3	34,0-35,5	+23, +28
5	Braziliya	1-2	35,0-37,2	+22, +28
6	Shimoliy passat	1-2	35,0-36,0	+23, +28
7	Janubiy passat	1-2	34,0-36,0	+23, +27
I	Sovuq oqimlar
8	Sharqiy Grenlandiya	1	31,0-32,0	0, +2
9	Labrador	1-2	31,0-34,0	0, +7
10	Kanar	1-2	36,0-37,0	+ 15, +25
11	Bengal	1-2	35,5-36,5	+ 15, +25
12	Fol’klend	1-2	33,0-35,0	+3, +15

13	G’arbiy shamollar	1-2	33,5-35,0	0, +15
14	Antarktika	1	33,0-34,3	0, -2

Hind okeani botiqlari

Tog’ tizmalari va ko’tarilmalari Hind okeani ostini

O.K.Leontevning ma’lumotiga ko’ra, 24 ta katta va kichik botiqlarga ajratadi

Hind okeanining yirik botiqlari

№	Botiqning nomi	Maksimal chuqurligi, m
1	Arabiston	5875

2	Somali	5374
3	Maskaren	5349
4	Madagaskar	6400
5	Mozambik	6045
6	Agulyas	6150
7	Kroze	5270
8	Markaziy	6090
9	Andaman	4390
10	Kokos	6335
11	Barbiy Avstraliya	6500
12	Amsterdam	7102
13	Janubiy Avstraliya	6024
14	Afrika- Antarktika	6972
15	Avstraliya-Antarktika	6089

Shimoliy muz okeani dengizlari va orollari. Qutbdan turib kuzatilsa, Shimoliy Muz okeani
dengizlari Arktika havzasi atrofida doira shaklida joylashganini ko’rish
mumkin. Bular Grenlandiya, Norvegiya, Barens, Oq, Kara, Laptevlar,
Sharqiy Sibir, Chukotka, Boford va Linkoln dengizlaridir. Ular o’zining
geografik joylashishiga ko’ra chekka yoki ochiq dengizlar bo’lib,
faqatgina Oq dengiz ichki dengiz hisoblanadi. Dengizlar bir -birdan va
asosiy havzadan orollar hamda arxipelaglar orqali ajralib turadi
Shimoliy Muz okeani dengizlari

№	Dengizlar	Maydoni, ming km2	Chuqurligi, m
maksimal	o’rtacha
1.	Barens	1405	600	229
2.	Norvegiya	1383	3860	1742
3.	Grenlandiya	1205	4846	1444
4.	Sharqiy Sibir	901	155	58

5.	Kara	883	620	118
6.	Laptevlar	650	3450	519
7.	Chukotka	582	160	88
8.	Bofort	476	4683	1004
9.	Oq	90	330	89