Yetkazib berish zanjirini boshqarish

3-Jadval.
 
 
2.2.1 Avtomobil transporti 
U yuklar va yo‘lovchilarni relssiz yo‘llarda tashuvchi transport turiga 
kiradi. Ular asosan quyidagi vazifalarni bajaradi:
1. Yuklarni magistral transporti (paroxod, samolyot poyezd va h.k.) 
ga tushirish va olib borish.
2. Sanoat va qishloq xo‘jaligi yuklarini qisqa vaqt ichida tashish.
3. Yuklarni qurilish va savdo uchun tashish.
4. Uzoq masofalarga avtomobil transportida tez buziladigan, 
qimmatbaho, tez olib borilishi kerak bo‘lgan transportning boshqa turlari 
bilan tashish, tushirish, ortish qiyin bo‘lgan yuklarni tashish. Hozirgi 
davrda iqtisodiyotning biror-bir sohasi o‘z vazifalarini avtomobil 
transportisiz bajara olmaydi. Avtomobil transportiga bo‘lgan mehnat va 
pul sarfi boshqa transport turlaridan ko‘proq bo‘lsa ham iqtisodiyotning 
hamma bosqichlarida keng yoyilgan. Avtomobil transportida yuklarni 
tashish samaralidir. Ayniqsa,, yuklarni «eshikdan eshikkacha» tashishda, 
yuklarni ortish va tushirishga sarflangan xarajatlar yuklarning yo‘ldagi 
vaqtlarini qisqartiradi.
O‘zbekiston Respublikasi xalq xo‘jaligining barcha tarmoqlari va 
mamlakat aholisi ehtiyojlarini qondirish darajasida rivojlangan avtomobil 
transportiga ega Respublika yuk mashinalari, jumladan, Do‘stlik 
shahar avtomobil zavodida «Mersedes-Bens» so‘drovchilar vazifasiga 

---

48 
ko‘ra ixtisoslashtirilgan (o‘t o‘chirish, un, paxta, qurilish materiallari 
tashish, sanitariya va boshqa) avtomobillar bor.
Respublikada xalq xo‘jaligining sanoat, qishloq xo‘jaligi qurilish, 
suv xo‘jaligi, aloqa, savdo, sog‘liqni saqlash, kommunal xo‘jaligi, 
madaniyat, mudofaa va boshqa tarmoqlarda ixtisoslashtirilgan yirik 
avtotransport korxonalari mavjud.
1999 yilda Respublikada umumiy foydalaniladigan avtomobillar, 
ya’ni yo‘lovchi tashishga mo‘ljallangan 14,1 ming avtobus va 4,3 mingdan 
ortiq yengil mashinalari ishladi. Respublika bo‘yicha 2892 avtobus 
marshrutlarida (593 ta shahar, 1768 ta shahar atrofi, 532 ta shaharlararo) 
avtobuslar qatnadi. Har kuni 5000 ga yaqin avtobus qatnaydi. 1998 yili 
avtobuslarda 1879,6 mln. yo‘lovchi tashildi. Umumiy foydalaniladigan 
yuk va yo‘lovchilar tashuvchi avtomobil transportining yirik korxonalari 
O‘zavtotransport davlat hissadorlik Korporatsiyasi tarkibiga kiradi. 
Korporatsiya 1993 yil yanvarda tashkil etilgan. Korporatsiya tarkibiga 
hissadorlik jamiyatlariga aylantirilgan yo‘lovchi tashishni amalga 
oshiradigan 99 ta, yuk tashish bilan shug‘ullanadigan 99 ta va aralash 67 ta 
avtokorxonalar bor. Bu avtokorxonalarda 14 mingdan ortiq avtobus, 24,6 
ming yuk avtomobili (10 mingga yaqini o‘zi ag‘daruvchi mashinalar) 
bo‘lib, ularda 1999 yili 220,6 mln. tonnaga yaqin yuk tashildi (jami 
transport turlarida tashilgan umumiy yuk hajmining 24,7%i avtomobil 
transportida tashilgan).
Korporatsiyaning «O‘ztashishtrans» savdo transport birlashmasi va 
«O‘zbekavtotur» firmasi xalqaro yuk tashish va yo‘lovchilar qatnoviga 
xizmat ko‘rsatadi. 1999 yil Avstriya, Germaniya, Eron, Xitoy, Turkiya va 
boshqa mamlakatlarga 16 ming tonna yuk yetkazib berildi. Keyingi 
yillarda Korporatsiya aholiga avtotransport xizmati ko‘rsatishi 
rivojlanmoqda.
Tarmoq 
korxonalari 
uchun 
muhandis-texnik 
xodimlar 
12 
mutaxassislik bo‘yicha Toshkent avtomobil va yo‘llar institutida, Qo‘qon, 
Buxoro, Urganch, Toshkent avtomobil va yo‘llar kollejlarida tayyorlanadi. 
«O‘zavtotrans» Korporatsiyasi huzurida 15 ta avtomobil o‘quv kombinati 
va ularning 100 ta filiali ishlaydi. Avtomobil transporti tizimida 
O‘zbekiston hissadorlik sug‘urta kompaniyasi yo‘lovchilarni sug‘urta 
qilish ishlari bilan shug‘ullanadi.