Yetishtirish texnologiyasi va ekologiya

Kanakunjutni  o‘stirish  texnologiyasi. 
0 ‘zbekistonning 
su g ‘oriladigan  yerlarida  o ‘sadigan  kanakunjut  b o ‘yi  2  m etrga 
etadigan  o ‘t  tariqasidagi  bir  yillik  o ‘sim lik  hisoblanadi. 
0 ‘zining  vatanida  k o ‘p  yillik,  b o ‘yi  10  m etrga  etadigan  daraxt, 
Euphoreiaceae  oilasiga mansub.  Sovuqqa ju d a   chidam siz,  tabiiy 
holatda tropik va  subtropiklarda  (A frika va O siyo)  o ‘sadi.
Q adim gi  M isrda  m iloddan  avval  VII  asrda  ham   m a ’lum 
b o ‘lishi aniqlangan.  Issiqsevar b o ‘lgani uchun m aysalari -  1°S  da,

---

katta o ‘sim liklar esa 3 -4 ° S sovuqda nobud b o ‘ladi. K anakunjutni 
R espublikam izning janu b iy viloyatlarida va sam aradorlik barorati 
yuqori, suv etarli b o ‘lgan yerlarga o ‘stirish m aqsadga muvofiqdir.
U ning  o ‘sish  davri  120-150  kun.  0 ‘zbekistonda  asosan 
« X erso n sk ay a -10» navi  ekiladi.
K anakunjutni  kuzgi  don ekinlaridan b o ‘shagan  yerlarga ekish 
tavsiya  etiladi.  K anakunjutni  ekish  uchun  yerlarni  kuzda  2 7 -3 0  
sm  ehuqur  haydab  shudgor  qilib  q o ‘yiladi.  Shudgor  oldidan 
gektar hisobiga  10-15  tonna chirigan g o ‘ng  va  5 0 -6 0  kg  fbsforli 
o ‘g ‘itlar bilan oziqlantiriladi. Erta bahorda yerlar boronalanadi va
1-2  m arta  kultivatsiya  qilinadi.  Tuproq  harorati  10-12.°S  gacha 
isiganda  ekish  m um kin.  B u  m uddat  aprel  oylarining  boshlariga 
to ‘g ‘ri  keladi.  Ekishdan  oldin  u ru g ‘i  TM TD   ning  80% li  eritm asi 
bilan  ishlanadi  (4  kg/t).  U ni  keng  qatorlab  ekiladi.  Q ator  oralari 
70  sm,  ekish  sxem asi  70  x  20  sm,  u ru g ‘  SUPN -8,  SPCh-6  MF 
yoki  m akkajo‘xori  va  chigit  ekiladigan  seyalkalarda  gektariga 
50-80  m ing  dona  unuvchan  urug‘  ekiladi.  0 ‘sim lik  tup  soni  30- 
40  m ing/ga,  kam   shoxlanadigan  navlari  uchun  50-60  ming/ga. 
Ekish  chuqurligi  6 -8   sm b o ‘lishi  lozim.
B egona  o ‘tlarga  qarshi  ekishdan  oldin  2,4  D  500  (1 ,6 -2 ,0   1/ 
ga)  bilan  ishlanadi.  M aysalanish  boshlanganida  qator  oralariga 
ishlov  beriladi  va  2 -3   m arta  su g ‘oriladi.  G ullash  va  m evalash 
fazasida  ikki  m arta  su g ‘oriladi.  0 ‘sim likda  4 -5 ta   chin  barg 
rivojlanganda  asosiy  po y a  v a  va  yon  shoxlarining  ucliiari 
chilpiladi.  Bu  o ‘sim likning  yaxshi  rivojlanishini  tezlashtiradi. 
K anakunjutni  o ‘suv  davrida  2 -3   m arta  o lg ‘itlanadi.  B irinchi 
o ‘g ‘itlash  unib  chiqqandan  keyin  gektariga  40  kg  dan  azot 
va  20  kg  kaliy  o ‘g ‘iti  bilan  o ‘g ‘itlagich  kultivatorlar  bilan 
o ‘g ‘itlanadi.  Ikkinchi  va  uchinchi  m arta  oziqlantirish  gullash  va 
m eva  hosil  qilish  davrida  5 0 -6 0   kg  azot,  20  kg  fosfor  va  30  kg 
kaliy  o ‘g ‘iti  bilan  oziqlantirishni  tavsiya  qilinadi.  K anakunjutni 
oziqlantirish  su g‘orishdan  oldin  am alga  oshiriladi.  U m um an 
vegetatsiya davom ida 9 0 -1 0 0  kg  azot,  70 kg  fosfor va  50 kg  dan
36

---

kaliy  o ‘g ‘itini  q o ‘llash  uning  o ‘sishi,  rivojlanishi  tezlashadi  va 
hosildorligi  yuqori  b o ‘lacli.  0 ‘sim likni  bir  vaqtda  etilishi  uchun 
uni  defolyasiya  qilinadi.  Barglari  8 -1 0   kundan  keyin  quriydi  va 
to ‘kiladi.  0 ‘zbekistonning  iqlim   sharoitida  kanakunjutni  sun’iy 
ravishda bargini to ‘km asa ham  u  yaxshi etiladi.