Yetishtirish texnologiyasi va ekologiya

Dorivor  m ahsulotlam i  quritish.  Tayyorlangan  dorivor 
mahsulotlami boshqa o ‘simlik aralashmalari, loy, tuproq, qum va 
boshqalardan tozalangandan so‘ng tezda quritishga kirishiladi.
Quritishning  eng  oddiy  va  oson  usuli  tabiiy  sharoitda, 
y a’ni  ochiq  havoda  quritishdir.  Lekin  o ‘simliklaming  yer  ustki 
qismlarini (po‘stloq, meva va urug‘laridan tashqari) ochiq havoda, 
quyoshda  quritib  bo ‘lmaydi.  Aks  holda  o‘simlikning  yer  ustki 
organlari hujayralaridagi yashil rang beruvchi xlorofill hamda gul 
qismiaridagi  rang  beruvchi  pigmentlar  parchalanib  ketib,  poya, 
barg  va  qisman  gullar  sarg‘ayib  (ko‘pincha  gullar  rangsizlanib) 
qoladi.  Xlorofill  pigmenti  parchalanishi  bilan  birga  o‘simlik 
tarkibidagi  boshqa  kimyoviy  birikmalar  ham  gidrolizlanishi 
mumkin.  Shuning  uchun  ham  odatda  quyosh  issig‘ida  faqat  yer 
ostki organlar, po‘stloq, meva va urug‘lar quritiladi.
0 ‘simliknmg yer ustki qismlari (poya, barg va gullar) maxsus 
qurilgan bostirma, shiypon yoki cherdaklarda quritiladi. Bu joylar 
toza va shamol o ‘tib turadigan ho ‘lishi kerak. Dorivor mahsulotlar 
maxsus ishlangan stelajlarga yupqa. qilib yoyiladi.
23

---

M eva  kuritiladigan  quritgichlarni  ham   dorivor m ahsulotlam i 
quritishga  m oslashtirish  m um kin. 
B undan 
tashqari, 
h o ‘l 
m evalam i,  m asalan,  chem ika,  m alina,  klyukvani  ras  pechida 
(non yopib b o ig a n d a n  s o ‘ng)  quritsa ham  b o ‘ladi.
S o ‘nggi yillarda dorivor o ‘sim!ik m ahsulotlarini tabiiy usulda 
quritish  bilan  bir  qatorda  turli  tipdagi  quritgichlarda  su n ’iy 
quritish keng  q o llan ilm o k d a.
A yrim  dorivor o ‘sim liklar tarkibidagi  ta ’sirchan  qim m atbaho 
kim yoviy  birikm alar  (m asaian,  glikozidlar)  tabiiy  ravishda  uzoq 
quritiiganda  parchalanib  ketishi  m um kin.  Shutting  uchun  ulam i 
su n ’iy ravishda quritgan yaxshi.  B undan tashqari, su n’iy ravishda 
quritiiganda dorivor m ahsulot tez  quriydi v a sifatii b o ‘ladi.
Tarkibida  efir  m oyi  b o ‘Igan  dorivor  m ahsulotlar  25-30°C 
da,  alkaloidlar,  glikozidlar  va  boshqa  m oddalar  b o lg a n   dorivor 
m ahsulotlar 50-60 °C  da quritilishm i esda tutish kerak. M ahsulotni 
ju d a  quritib  yuborm aslik  lozim.  A ks  holda  u  kukunga  ayianib 
ketadi.