Yerning oʻzidagi yukni yuzaga chiqarishi

Yerning oʻzidagi yukni yuzaga chiqarishi

Qachonki, Yer oʻzining zilzilasi bilan qimirlaganida, Yer «yuk»larini (yuzaga) chiqarib tashlaganida va inson: «Unga ne boʻldi ekan?» - deb qolganida - ana oʻsha kunda Yer oʻz xabarlarini soʻzlar. («Zalzala» surasi, 1-4-oyatlar)
Arab tilidagi «zilzaal» soʻzi yer qimirlashi yoki silkinishini anglatadi, «asqoalahaa» soʻzi esa «yuk, ogʻir yuklar» degan maʻnoni beradi. Agar yuqoridagi oyatlar birinchi maʻno nuqtai nazaridan olib qaralsa, gap zilzilalar haqidagi muhim bir ilmiy haqiqat xususida ketayotganligi yaqqol koʻrinadi.
«Zalzala» surasining 2-oyati Yerning oʻz yuklarini yuzaga chiqarishini qayd etgan. Rostdan ham, keyingi yillarda olib borilgan tadqiqotlar natijasida shu narsa aniqlandiki, Yerning markazida ogʻir metallar mavjud va bu metallar Yer yuzasiga harakatlar tufayli chiqib keladi. Geolog mutaxassislarning hisoblashlariga koʻra, Yer soviganda, ogʻir va zich moddalar ularning markaziga choʻkkan, yengil moddalar esa yuzasiga chiqib qolgan. Shu sababdan, Yerning qobigʻi uncha ogʻir boʻlmagan moddalar (bazalt, granit toshlar) dan tashkil topgan. Ogʻir metall (nikel va temir) lar esa yadroda toʻplangan. Demak, erigan metallardan tashkil topgan yer ostidagi qatlam yuzadagiga qaraganda ogʻirroq va zichroq materiallardan iborat.
Zilzilalar davomida yuza ostidagi ogʻir moddalar yuqoriga chiqish imkoniyatiga ega boʻladi va Yer shu yoʻsinda oʻzining yuklarini, Qurʻonda zikr etilganidek, yuzaga chiqarib tashlaydi. Jumladan, metall zaxiralari eng koʻp jamlangan hududlar vulqon faoliyati eng koʻp kuzatiladigan hududlar hamdir. Keng koʻlamda olib borilgan tadqiqotlar natijasida yaqinda paydo boʻlgan bu ilmiy topilmalar Alloh tomonidan Qurʻonda koʻrsatib oʻtilgan ilmiy dalillardan bir shingildir, xolos.