Yer xududida aholining tarqalish xususiyatlari

Yer xududida aholining tarqalish xususiyatlari
Aholini ko'chirish - bu aholining hudud bo'yicha taqsimlanishi va aholi punktlari tarmog'ini shakllantirish jarayoni. Uning xarakteriga to'rt guruh omillar ta'sir qiladi:

• 
  ijtimoiy-iqtisodiy (iqtisodiyotning umumiy rivojlanish darajasi , iqtisodiyot tarmoqlarining joylashuvidagi mintaqaviy farqlar, aholi daromadlari, investitsiyalar hajmi va boshqalar);
  
• 
  tabiiy (iqlim, topografiya, tuproq, foydali qazilmalar mavjudligi va boshqalar);
  
• 
  demografik (aholining mexanik va tabiiy harakatining intensivligi );
  
• 
  tarixiy omil (tarixiy sharoitlarni ko'chirishga ta'siri).
  

Aholi taqsimotining asosiy xususiyatlari
Aholining taqsimlanishi aholini ma'lum bir vaqt oralig'ida ko'chirish jarayonining natijasini aks ettiradi.
Sayyoradagi odamlar juda notekis joylashadilar.
Insoniyatning uchdan ikki qismidan ko'prog'i quruqlikning qariyb 8 foizida to'plangan va uning taxminan 10 foizi haligacha yashamaydi ( Antarktida , Grenlandiyaning deyarli barchasi va boshqalar).
Aholining er yuzida tarqalishining boshqa xususiyatlari quyidagilardan iborat: aholining 72 foizi Yevrosiyoda - odamning kelib chiqishi va shakllanishi hududida, aholining 60 foizi - mo''tadil mintaqada yashaydi. Shimoliy yarim shar; aholining yarmidan koʻpi pasttekisliklarda (dengiz sathidan 200 m gacha) toʻplangan, garchi ikkinchisi erning 30% dan kamrogʻini tashkil qiladi. Aholi go'yo dengizga "ko'chirilgan" - aholining deyarli 1/3 qismi dengizdan 50 km dan uzoq bo'lmagan masofada yashaydi (bu chiziq quruqlikning 12 foizini egallaydi).
Dunyo mintaqalari bo'yicha aholining taqsimlanishi notekis. Uning 3/5 qismi Osiyoga , 13,5 foizi Afrikaga , yana 12 foizi Yevropaga , qolgan mintaqalar esa jami 15 foizdan kamrogʻiga toʻgʻri keladi . dunyo aholisi doimiy ravishda o'sib bordi, Okeaniya - barqaror edi, Evropa va Shimoliy Amerika - doimiy ravishda kamayib bormoqda.
Hozirgi vaqtda dunyo aholisining atigi 1/5 qismi iqtisodiy rivojlangan mamlakatlarda, shu jumladan 11,4% birinchi 7 ta ( AQSh , Yaponiya , Germaniya , Fransiya , Buyuk Britaniya , Italiya va Kanada ) va 4/5 qismi rivojlanayotgan mamlakatlarda yashaydi .
aholiga ega bo'lgan o'nta yirik shtatda, deyarli 15 foizi esa 50 dan 100 milliongacha bo'lgan o'n bir mamlakatda to'plangan. Shunday qilib, aholining juda yuqori hududiy kontsentratsiyasi mavjud. Biroq, aksariyat mamlakatlarda 10 milliondan kam, ko'plarida esa 1 milliondan kam aholi istiqomat qiladi.Aholi kam yashaydigan mamlakatlarning eng yuqori qismi Afrika, Okeaniya va Markaziy Amerikada joylashgan . Aholisi juda kam bo'lgan shtatlarga misol qilib, Vatikan (1 ming aholi) va Pitkern oroli ( Polineziyadagi Britaniya mustamlakasi ), aholisi 100 kishidan kam.
Hududning aholisi va iqtisodiy rivojlanish darajasi ko'pincha aholi zichligi ko'rsatkichi - 1 km2 ga aholi soni bilan belgilanadi. Uning dunyodagi o'rtacha qiymati 1 km2 ga 45 kishini tashkil qiladi. Biroq, shu bilan birga, mavjud hisob-kitoblarga ko'ra, erning yarmi uchun aholi zichligi 1 km2 ga 1 kishidan kam, 1/4 qismi uchun esa 1 km2 ga 1 dan 10 kishigacha o'zgarib turadi.
Yer sharida aholi zichligi eng yuqori 6 ta mintaqa mavjud (1 km2 ga 100 dan ortiq kishi):

1. 
   Sharqiy Osiyo (Sharqiy Xitoy, Yaponiya, Shimoliy Koreya , Koreya Respublikasi).
   
2. 
   Janubiy Osiyo (Hind-Ganj pasttekisligi, Janubiy Hindiston .
   
3. 
   Janubi-Sharqiy Osiyo ( Indoneziya , Tailand , Filippin , Malayziya , Vetnam , Myanma ).
   
4. 
   Yevropa (shimoliy qismisiz Yevropa).
   
5. 
   AQShning shimoli-sharqiy mintaqasi.
   
6. 
   Nil vodiysi va Nigerning quyi qismi - mamlakatlar: Nigeriya Benin , Gana ).
   

Bundan tashqari, Janubiy Amerikada aholi zichligi yuqori bo'lgan hududlar mavjud - Braziliya va Argentinaning ba'zi qirg'oqbo'yi hududlari .
Dunyodagi aholi eng zich joylashgan davlatlar qatorida Bangladesh (1 km2 ga 930 kishi), Gollandiya va Belgiya har bir km2 ga 330-395 kishi toʻgʻri keladi.
Aholining yuqori zichligi ko'pincha sanoat va shaharlarning rivojlanishi bilan bog'liq bo'lib, u ko'pincha 1 km2 ga bir necha ming va hatto o'n minglab odamlarga etadi. Biroq, aholi zich joylashgan mamlakatlar orasida sanoat, yuqori urbanizatsiyalashgan mamlakatlar (Buyuk Britaniya, Belgiya, Germaniya) va qishloq aholisi keskin ustun bo'lgan agrar mamlakatlar (Hindiston, Indoneziya, Bangladesh) mavjud. Aholi siyrak shtatlarda ham vaziyat oʻxshash, ular orasida yuqori rivojlangan davlatlar – Rossiya , Kanada va Avstraliya (1 km2 ga mos ravishda 9, 3 va 2 kishi) va iqtisodiy jihatdan qoloq – Moʻgʻuliston , Liviya , Surinam (har 1 kishiga 2-3 kishi ) kiradi. km2) .1 km2).
В зависимости от сложившегося режима воспроизводства населения и интенсивности международной миграции численность населения в странах мира меняется очень по-разному. Так, за 1990 – 1995 гг. в Нигерии она возросла на 16,4 %, в Пакистане – на 15,7 %, а в Италии и Великобритании почти не изменилась. Соответственно происходит ротация стран в мировой табели о рангах по людности. Главная тенденция заключается в вытеснении с лидирующих позиций развитых стран и их замещении развивающимися государствами.