Yemirilish grafigini cassy yordamida o'lchash va baholash Tajribalar ob'ektlari

Ba − 137m ni yuvish
: 
– Shprits ustiga bir bo'lak plastik trubka qo'ying, sprits ichiga taxminan 2-3 ml erituvchi 
oling, va plastikni olib tashlang. 
-
Cs/Ba − 137m izotop generatorining (ko'k nomli platina) rezbali shleyfidagi himoya 
qopqog'ini bo'shatib oling shprits uchini shleyf ustiga burab qo'ying (Rasm 4 ga qarang ). 
-
Cs/Ba − 137m izotop generatorining chiqish shleyfidan himoya qopqog'ini oling, va 
zaryadsiz ochgichni mahkamlangan test trubkasi ustiga o'rnating 
Rasm 4. Ba − 137m ni Cs/Ba − 137m i zotop generatoridan 
yuvib olish 
Yuvuvchi erituvchini Cs/Ba−137m izotop generatori orqali shpritsning pistoniga ehtiyotlik 
bilan bosib jo'nating. Yuvish 10 − 20 s dan keyin tugashi lozim. 
O'lchangan qiymatlarni yozish
: 
– O'lchangan qiymatlarni yozishni F9 kalitni bosib yoki knopkani bosish bilan boshlang, va 
700 s da to'xtating.
– knopka yordamida yoki F2 bilan o'lchash natijalarini saqlang (Faylning nomini tanish 
uchun esda saqlang).
Izoh 
: 
Cs − 137 va yadro Ba − 137m o'rtasida radioaktiv muvozanat 20 minutlardan keyin 
tiklanadi, shuning uchun shu vaqtdan keyin boshqa yuvishni o'tkazish mumkin. 
Cs/Ba − 137m izotop generatorining yashash vaqti unig ichiga kiruvchi yuvuvchi erituvchilar va 
juda kichik teshikli filtrning ifloslanishi tufayli chegaralangan bo'ladi. Agar yuqori tozalikka ega 
bo'lgan yuvuvchi erituvchilardan foydalanilsa generatorni 500 - 1000 marta qayta yuvish 
mumkin. 

---

5 
Rasm . 5 . Ba − 137m ning CASSY bilan o'lchangan va baholangan
yemirilish grafigi 
O'lchash misoli va baholash 
Rasm 5. da Ba − 137m ning yemirilish grafigi ko'rsatilgan. Yarim yemirilish davri t
1/2
ni 
keyingi baholash va aniqlashlar quyidagicha: 
– Sichqoncha o'ng tugmasi bilan diagrammani bosing, menyu bo'limidan “Fit Function → 
Exponential function e^x”, ni tanlang, va ish diapozonining boshlanishi va oxirini sichqoncha 
bilan belgilang. 
– Alt+W kalitlar kombinatsiyasi bilan gorizontal chiziqni faollashtiring, va uni sichqoncha 
bilan schetchik tezligining yaxshi aniqlash qiymatiga (ya'ni 80 1/s) joylashtiring.
– Tanlangan qiymatning yarmiga, to'rtdan biriga, sakkizdan biriga gorizontal chiziqlar 
joylashtiring
-
Alt+S kalitlar kombinatsiyasi bilan vertikal chiziqlarni faollashtiring, va ularni 
sichqoncha yordamida ish grafigi bilan gorizontal chiziqlar kesmasiga joylashtiring. 
-
Alt+D kaltlar kombinatsiyasi bilan o'lchashlar farqini faollashtiring, va ikki qo'shni 
vertikal chiziqlar farqi orqali yarim yemirilish t 1/2 davrini aniqlang. 
Rasm 5. dan t
1/2
= 145.2 s = 2.42 min ni olish mumkin
Adabiyotlarda keltirilgan qiymatlar : t
1/2
= 153.08 s = 2.5514 min 
 
Natijalar : 
Radioaktiv moddaning t vaqtda yemirilmay qolgan yadrolarining soni N(t) va shu moddaning 
aktivligi A(t) vaqtning funktsiyasi sifatida eksponensial ravishda kamayadi. Bu kamayish yarim 
yemirilish davri t
1/2
bilan xarakterlanadi. Bu vaqtda dastlabki yadrolar soni va moddaning 
aktivligi ikki marta kamayadi.