Yarimo'tkazgich diyotining asosiy xususiyatlari uning volt-amper xarakteristikasi (vax) bilan ifodalanadi

Diyotning ishlash printsipi rasmda ko'rsatilgan diagrammalarni tasvirlaydi.



Yarimo'tkazgich diodining parametrlari:


Y

arimo`tkazgich diod formulalari:

Yuqori chastotali yarim o‘tkazuvchi diodlar 
To‘g‘rilovchi diodlarga o‘xshab, yuqori chastotali YO’D larda ham n-p o‘tishning 
nosimmetrik o‘tkazuvchanligi ishlatiladi. Ular to‘g‘rilovchi diodlarga qaraganda
ancha yuqori chastotalarda ishlaydi (yuzlab MGs gacha), universal va impulslilarga 
bo‘linadi. Universal yuqori chastotali diodlar tokning bir yo‘nalishdagi yuqori
chastotali tebranishlarni olish uchun modulyatsiyalashgan yuqori chastotali 
tebranishlarni amplitudasi bo‘yicha – chastotali modulyatsiya tebranishlarni

33
(detektorlash) chastotasini o‘zgartirish uchun qo‘llaniladi. Impulsli diodlar impulsli 

shemalarda almashib ulagich elementi sifatida ishlatiladi.

YO’D yuqori chastotada ishlaganda diodning inersiyaligiga sababchi bo‘lib, o‘tish 
sig‘imi katta ro’l o‘ynaydi. Agar diod to‘g‘rilovchi sxemaga ulansa, bunda sig‘imni
ta’siri to‘g‘rilash jarayonini yomonlashuviga olib keladi. 
Bundan tashqari, n-p o‘tishga keltirilgan tashqi kuchlanishni bir qismi diodning
baza qarshiligida qolishi tufayli, to‘g‘rilash samaradorligi pasayadi. Shundan kelib 
chiqadiki, yuqori chastotada ishlaydigan YO’Dni n-p o‘tishlari kichik sig‘imli va
bazaning kichik qarshiligiga ega bo‘lishi kerak. 
Sig‘imni kamaytirish uchun o‘tish maydonini kamaytirishadi, bazanig qarshiligini
kamaytirish uchun bazaning qalinligini kamaytirishadi. Yuqori chastotali diodni 
inersion hususiyatlarini kamaytirish talabi va shu sababli o‘tish maydonini
kamaytirish, bir xil asosiy bo‘lmagan zaryad tashuvchilarning xayot vaqti va baza 
qalinligi o‘ta muhim bo‘lishi mumkin, shundanki, agar diod impuls shemada qayta
ulagich sifatida ishlasa. Qayta ulagich ikki xolatga ega: ochiq va yopiq. Ideal holatda 
qayta ulagich ochiq bo‘lganida qarshiligi nolga teng, qarshiligi cheksiz katta bo‘lishi
– yopiq bo‘lganida va bir onda bir holatdan ikkinchi holatga o‘tishi lozim. Amalda 
yuqori chastotali diodni yopiq holatidan ochiq holatiga va teskarisi qayta ulashlarda
turg‘un (statsionar) holat bir muncha vaqtdan keyin o‘rnatiladi, uni qayta ulash vaqti 
deb ataladi va diodning inersion xususiyatlarini ta’riflaydi. Tez qayta ulaganda
inersion xususiyatlari bo‘lishi qayta ulanadigan impulslar shaklini buzulishiga olib 
keladi. Impulsli diodlarni tayyorlashda dastlabki yarim o‘tkazgichga rekombinatsiyani
(Au, Cu, Ni) unumli markazi bo‘lgan elementlar kiritiladi, bu esa og‘irligi bir xil 
bo‘lmagan zaryad tashuvchilarni hayot vaqtini kamaytiradi. P-xududini (bazasini)
qalinligi Np teshiklarni chopish diffuzion uzunligi miqdoriga qaraganda kam 
miqdorigacha kamayadi. Bu bir vaqtda og‘irligi bir xil bo‘lmagan tashuvchilar hayot
vaqtini va baza qarshiligini kamaytiradi.