Yarimo'tkazgich diyotining asosiy xususiyatlari uning volt-amper xarakteristikasi (vax) bilan ifodalanadi

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI


Kafedra Elektronikavaradiotexnika
Fan Elektronikavasxemalar


MUSTAQIL ISH


MAVZU:Yarimo`tkazgich diodning asosiy parametrlari.

Gurux: 716-19 Ax.

Bajardi: Qo’chqorov Isfandiyor
Tekshirdi: Tulyaganova Vosila
Variant----13

Reja:
1.Yarim o’tkazgichli diodlar to’g’risida umumiy malumotlar.

2.Yarimo’rkazgich diodning asosiy parametrlari.
3.Yuqori chastotali yarimo’tkazgich diodlar.
4.Xulosa.
5.Foydalanilgan adabiyotlar.
Yarim o‘tkazgichli diodlar to‘g‘risida umumiy ma’lumotlar

p-n o‘tish hodisasi asosida ishlaydigan eng sodda yarim o‘tkazgichli asbob yarim 

o‘tkazgichli diod deb ataladi. Uning shakli ko‘p faktorlarga bog‘liqdir. Masalan,
tashqi temperaturaga kontakt sohasining geometrik o‘lchamlariga, tok tashuvchilar 
miqdoriga teskari kuchlanish kattaligiga va h.k.
Amaliy jihatdan bu faktorlarinning teskari tokka bo‘lgan ta‘siri katta 
ahamiyatga ega. Masalan muhit haroratining ko‘tarilishi yoki teskari kuchlanishi biror
qiymatgacha oshirilishi teskari tokning birdan ko‘payib ketishiga, natijada p-n 
o‘tishning buzilishiga,sabab bo‘ladi. Shulardan issiqlik va elektr buzilishini ko‘raylik
yarim o‘tkazgichli diodning sxemada belgilanishi va to‘lqin volt-amper 
xarakteristikasi ko‘rsatilgan. Unda 1-chiziq issiqlik bo‘lishi, 2-chiziq esa, elektr
buzilishini ko‘rsatadi. 
Kontakt sohasining kengligiga qarab yarim o‘tkazgichli diodlar nuqtaviy va 
yassi diodlarga ajratiladi.
Yarimo`tkazgich diodning asosiy parametrlari.

Yarimo'tkazgich diyotining asosiy xususiyatlari uning volt-amper xarakteristikasi (VAX) bilan ifodalanadi. Volt-amper xarakteristikasi diod orqali oqadigan oqim i ning diyotga qo'llaniladigan u kuchlanishiga bog'liqligi.

Yarimo'tkazgich diyot-yarim o'tkazgich qurilmasi, keng ma'noda-ikkita elektr chiqishi (elektrod) bo'lgan yarim o'tkazgich materialidan tayyorlangan elektron qurilma. Tor ma'noda-yarimo'tkazgich qurilmasi, uning ichki tarkibida bitta p-n-o'tish hosil bo'ladi. Boshqa turdagi diodlardan farqli o'laroq, masalan, vakuum, yarim Supero'tkazuvchilar diodlarning ishlash printsipi qattiq hol yarim o'tkazgichdagi zaryadlarni o'tkazishning turli jismoniy hodisalariga va yarim o'tkazgichdagi elektromagnit maydon bilan o'zaro ta'siriga asoslangan.

Yarimo'tkazgich diyot-bir elektr o'tish va ikki chiqish (elektrodlar) bilan yarim o'tkazgich qurilma. Boshqa turdagi diodlardan farqli o'laroq, yarimo'tkazgich diyotining ishlash printsipi p-n-o'tish fenomeniga asoslangan. Diyot (boshqa-Grech dan. ikki elektronli elektron qurilma elektr tokining yo'nalishiga qarab turli o'tkazuvchanlikka ega. Diyot ochilganda (ya'ni, kichik qarshilik) joriy manbaning ijobiy qutbiga ulangan diod elektrod salbiy qutbga ulangan anot deb ataladi — katod. Chiroq anod devoridagi oqim filamanning issiqlik haroratiga, ya'ni katoddan bir vaqtning o'zida chiqadigan elektronlar soniga, shuningdek anoddagi kuchlanishga bog'liq. Anodda ijobiy kuchlanish kichik bo'lsa, u kichik miqdordagi elektronni tortadi va anodik elektrondagi oqim juda oz ahamiyatga ega. Anodda kuchlanish kuchayishi bilan elektrondagi oqim kuchayadi.


Yarimo'tkazgich diyotining (a) tuzilishi va uning grafik belgilari (b)

P va n harflari navbati bilan p-turi va n-tipli o'tkazgichlar bilan yarim o'tkazgich qatlamlarini ko'rsatadi. Yarimo'tkazgichning aloqa qatlamlarida (p-n-rasmga o'tish maydoni). 2.2) p qatlamidan n qatlamiga teshiklarning tarqalishi mavjud, buning sababi p qatlamidagi ularning kontsentratsiyasi n qatlamida ularning konsentratsiyasidan ancha katta. natijada, p qatlamining chegara hududlarida va n qatlamida harakatlanadigan zaryad tashuvchilarning konsentratsiyasi (elektronlar va teshiklar) kichik bo'lgan bo'shliq qatlami paydo bo'ladi. Ezilgan qatlam katta qarshilikka ega. Nopok qatlamning aralashmalari ionlari teshiklar yoki elektronlar bilan qoplanmaydi. Bu maydon p qatlamidan n qatlamiga va n qatlamidan n qatlamiga elektronlar o'tishiga to'sqinlik qiladi qatlam p. bu qatlamning n qatlamidan teshiklarni n qatlamiga ko'chiradigan harakatlanuvchi zaryadlovchilarning Drift oqimini hosil qiladi p qatlami va p qatlamidan n qatlamiga bo'lgan elektronlarni n qatlamiga ko'chiradi.

Bu kichik plastinka Germaniya yoki silikon bo'lib, uning bir qismi (hajmining bir qismi) p-tipli elektr o'tkazuvchanligiga ega, ya'ni "teshik", ikkinchisi — n-tipli elektr o'tkazuvchanligi, ya'ni elektron. Ularning orasidagi chegara p-n o'tish deb ataladi. Bu erda p va n harflari lotin so'zlarida birinchi bo'lib positiv - " ijobiy "va negativ — "salbiy". Bunday qurilmaning dastlabki yarim o'tkazgichining p-turi Anote (ijobiy elektrod) va n-tipli maydon diodning katodi (salbiy elektrod) hisoblanadi.