Yarim o’tkazgichli diod va uning turlari Reja



Download 127,14 Kb.
Sana27.03.2022
Hajmi127,14 Kb.
#512829
Bog'liq
Yarim o’tkazgichli diod va uning turlari Reja


Yarim o’tkazgichli diod va uning turlari

            • Reja :

  • a ) Yarim o’tkazgichli diod haqida tushuncha .

  • b ) Yarim o’tkazgichli triod , bipolyar tranzistorlar .

  • v ) Unipolyar tranzistorlar.

  • g ) Tiristorlar .

  • Xulosa

p-n o'tish hodisasi asosida ishlaydigan eng sodda yarim o'tkazgichli asbob yarim oʻtkazgichli diod deb ataladi . Shunga ko'ra p - n o'tishning volt-amper xarakteristikasi yarim o'tkazgichli diodning volt-amper xarakteristikasidir.Uning shakli ko'p faktorlarga bog'liqdir.Masalan,tashqi temperaturaga kontakt sohasining geometrik o'lchamlariga, tok tashuvchilar miqdoriga teskari kuchlanish kattaligiga va h.k.


Amaliy jihatdan bu faktorlarinning teskari tokka bo'lgan ta'siri katta ahamiyatga ega. Masalan muhit haroratining ko'tarilishi yoki teskari kuchlanishi biror qiymatgacha hirilishi teskari birdan ko'payib tishiga , natijada p-n o'tishning buzilishiga, sabab bo'ladi. Shulardan issiqlik va elektr buzilishini ko'raylik 1-rasmda yarim o'tkazgichli diodning sxemada belgilanishi va to'lqin volt - amper xarakteristikasi ko'rsatilgan, Unda 1-chiziq issiqlik bo'lishi,b2-chiziq esa, elektr buzilishini ko'rsatadi.
Kontakt sohasining kengligiga qarab yarim o'tkazgichli diodlar nuqtaviy va yassi diodlarga ajratiladi .
1-rasm. a) Yarim otkazgichli diodning sxemada belgilanishi; b) Volt-amper xarakteristikasi

Diodga qo'yilgan kuchlanish o'zgarishi p-n o'tishning kengligini o'zgartiradi. Bu o'zgarish kondensator qoplamlari orasidagi masofaning o'zgarishiga mos keladi. p - n o'tishning bu xususiyati diodni boshqaruvchi sig'imli element qilib ishlatish imkonini beradi. Bunday diodlar varikplyar deb atalab.



Yarim oʻtkazgichli triod . Bipolyar tranzistorlar.
Yarim o'tkazgichli triod elektron asboblarining bir turi bo'lib, tranzistor deb ataladi. Tuzilishi va ishlash usuliga qarab tranzistorlar bipolyar va unipolyar tranzistorlarga ajratiladi.
Bipolyar tranzistorlarning ishlashi p-n o'tish hodisasiga, unipolyar tranzistoring ishlashi esa, bir turdagi o'tkazuvchanlikka ega bo'lgan yarim o'tkazgichning o'tkazuvchanligini elektr maydoni yordamida boshqarishiga asoslangan.
Bipolyar tranzistor yarim o'tkazgich monokristalda ikkita p-n o'tish sohasini hosil qilish asosida yasaladi. Uni o'tkazuvchanligi almashib keladigan 3 ta sohaga ajratish mumkin. Agar monokristallning hajmi bilan chegaralangan bo'lsa, hosil bo'lgan yassi tranzistor p-n-p turdagi tranzistor deyiladi. Aksincha, kovak o'tkazuvchanlik soha orasida bo'lsa n-p-n turdagi tranzistor hosil bo'ladi. Bu tranzistorlarning sxemada belgilanishi va potensial to'sig'ining ko'rinishi 2-rasmda ada belgilanishi va ko'rsatilgan.


Unipolyar tranzistorlar

Unipolyar tranzistor elektr maydoniga ega bo'lgan tranzistor bo'lib, tok bir turdagi asosiy tok tashuvchi hisobiga hosil qilinadi. tashuvchi hisobiga hosil qilinad Elektr maydoniga ega bo'lgan yoki "maydon" li so'zning mohiyati shundan iboratki, unipolyar tranzistor chiqish toki boshqaruvchi elektrodning kuchlanishi hosil qiladigan elektr maydon orqali boshqarilishini bildiradi. Unipolyar tranzistorlarning sxemada belgilanishi 1-jadvalda keltirilgan.






-Tiristorlar to'rt qatlamli,ya'ni uchta p-n o'tishli yarim o'tkazgich asbobdir. Chetki p-qatlam anod n-qatlam katod deb ataladi. Ichki p va n-qatlamlar boshqaruvchi elektrodlar yoki ba'za deyiladi.





Savollar:


  1. Yarim o 'tkazgichli diodhing tushuntiring.

  2. Yarim o 'tkazgichl diodhing volt-amper belgilarini tushuntiring.

  3. Transistorlar haqida tushuncha beging.

  4. Bipolyar tranzistor nima?

  5. Unipolyar tranzistar nima?

  6. Tiristorlar nima?



Adabiyotlar:



  1. Ma'ruzalar matni.

  2. Nigmatov K. Rodioelektronika asoslarl. T., 1994.

  3. Qoʻyliyev B.T. Tabiatning fzik xossalari bitmas- tuganmasdir. Qarshi, 2005.

  4. Gershunskiy B.S. Elektronika va mikroelektronika asoslari. M., 1990.

  5. Manaev E.I. Radioelektronika asoslari. M., 1989.

  6. Molchanov A.P., Zanadvorov P.N. Elektron va radiotexnika kursi. Moskva, Nauka, 1976.

  7. Stepanenko I.P. Transistorlar va tranzistorlar nazariyasi asoslari



Qo'shimcha adabiyotlar:



  1. I.P.Zherebsov. Elektronika asoslari. M. Energoatomizdat 1989.

  2. Gusev V.G., Gusev Yu.M. Elektronika. Moskva, 1991 yil


Download 127,14 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish