Yarim o’tkazgich rezisistorlarning tuzilishi. Reja

2-rasm. SP tipdagi o‘zgaruvchan rezistorlar.


Simsiz o‘zgaruvchan rezistorlar qarshilik miqdori ma’lum oraliqda tekis o‘zgartiriladigan radioapparaturada keng ishlatiladi.



3-rasm. O‘zgaruvchan rezistorlar:
a-VK turdagi: b-TK turdagi: v- SPO-2 turdagi: g-SPO-0,5 turdagi.

SP turdagi o‘zgaruvchan rezistorlar yakka va qo‘shaloq (umumiy o‘qdan rostlanadigan) qilib tayyorlanadi. (SP-soprotivleniye peremennoye ya’ni o‘zgaruvchan qarshilik ).

SP turdagi yakka va qo‘shaloq o‘zgaruvchan rezistorlarning tashqi ko‘rinishi 2-a,b rasmda ko‘rsatilgan. Korpusning ichida yarim doira shaklidagi halqa joylashgan bo‘lib, uning ustiga tok o‘tkazuvchi qatlam surkalgan.
O‘q bilan mexanik biriktirilgan kontakt yarim doirada sirpanadi. O‘qni burab, tok o‘tkazuvchi qatlamning ko‘p yoki oz qismini elektr zanjiriga ulash mumkin, bu bilan qarshilik miqdori tekis o‘zgartiriladi. O‘zgaruvchan rezistorni sxemaga ulash uchun undan uchta kontakt uchi chiqarilgan. O‘rtadagi kontakt qo‘zg‘aluvchi kontakt bilan, chetdagilari esa tok o‘tkazuvchi qatlamning boshi va oxiri bilan ulangan.
Shuningdek, korpusning metall qismidan o‘zgaruvchan rezistor korpusini radioqurilma shassisi bilan puxta elektrik ulashga imkon beruvchi kontakt uchi chiqarilgan.


VK va TK tipdagi o‘zgaruvchan rezistorlar.

VK turdagi rezistor (19-a rasm) umumiy o‘qdagi manba ulagichli, TK turdagi esa (19-b rasm) ulagichsiz qilib tayyorlanadi. Texnik tavsifi bo‘yicha rezistorning bu ikkala turi bir xildir. Tuzilishi va tashqi ko‘rinishi bo‘yicha VK turdagi rezistor SP turdagi rezistordan oz farqlanadi.

VK turdagi rezistorning korpusi kattaroq o‘lchamlarga ega, chunki uning ichiga manba ulagichi o‘rnatilgan. Bunday rezistorning o‘qi soat strelkasi bo‘ylab buralganda, avval ulagich kontaklari tutashadi, burashni davom ettirish esa qarshilik miqdorini o‘zgartirishga olib keladi.
VK va TK turdagi rezistorlar 2500 Om dan 7 500 000 Om gacha oraliqda nominal tarqalish quvvati 0,2; 0,4 va 0,5 Vt qilib tayyorlanadi.
SPO turdagi rezistorlar kichik o‘lchami va namga yuqori chidamliligi bilan ajralib turadi. SPO-0,5 turdagi rezistorning nominal tarqalish quvvati 0,5 Vt. Bu rezistorlar 100 Om dan 4,7 MOm gacha har xil miqdorli qilib ishlab chiqariladi. SPO-0,5 rezistori — 60° +80° C harorat oralig‘ida nisbiy namlik 100 % gacha va atmosfera bosimi 40mm sim. ust. teng bo‘lgan sharoitda ishlay oladi.. SPO-0,5 rezistorning og‘irligi 10 g dan oshmaydi.
SPO-2 turdagi rezistorlarning nominal tarqalish quvvati 2 Vt; qarshilik miqdori 47 Om dan 4,7 Mom gacha qilib ishlab chiqariladi. Ular —60° +130° C harorat oralig‘ida, 100 % gacha bo‘lgan nisbiy namlikda ishlay oladi.