Yangibozor tumanidagi 5-umumiy orta ta’lim maktabining ona tili va adabiyot fani o`qituvchisi Qo’chqorova Muqaddasning

5-bosqich. Uyga vazifa:

Darslikda berilgan Odil Yoqubovning “Ulug`bek xazinasi” asaridan berilgan parcha o`qib kelish.

6-bosqich. O`quvchilrni baholash.

O’quvchilar bilimdonligi, savodxonligi, og’zaki va yozma nutqining ravonligiga ko’ra baholanadilar. G`olib guruh aniqlanib, e’lon qilinadi.

Mirzo Ulug`bek qirmizi poyandoz to`shalgan xiyobondan ohista yurib orqaga qaytarkan, darvozaning yonida oq ko`pikka cho`milgan bir necha otlarni ko`rdi. Koshonadan chiqqan shahzoda Abdul’aziz bilan qo`lida maktub ushlangan shayxulislom Burhoniddin shosha-pisha unga yuzlandi.

Ulug`bek Mirzo bu kutilmagan xabardan esankiradi. Ushbu maktub Amir Iskandar barlosdan edi. Ayni paytda u shahzoda Abdulatif bilan jang qilmoqda edi. Maktubda shahzoda Abdulatif qo`shinining old tomoni pistirmadan chiqib, Amir Iskandar barlos qo`shinining markaziga hujum qilganini, shahzoda Abdulatif qo`shinda jangavor fillarning ham borligi, bu fillardan Amir Iskandar barlosning suvoriylari (piyoda qo`shin) dahshatga tushayotganligi, shu boisdan ham Amir Iskandan barlos poytaxtga chekinayotgani bayon qilingan edi. Mirzo Ulug`bek bu xabardan shahzodalar ya’ni jiyanlari Abdulla va Abu Said Mirzolarni ham voqif qildi. Shayxulislom Burhoniddin Mirzo Ulug`bekning ham poytaxtga borishi lozimligimi aytadi va u poytaxt qal’asi mustahkam ekanligini ta’kidlaydi. Bunga javoban Mirzo Ulug`bek shahzoda Abdulatifning toshotar qurollarining borligini va shaharni yer bilan bitta qilishini aytadi.

Mirzo Ulug`bek koshonaga kirib ulgurmasidan ikkinchi xat ham yetib keladi. Xat Bobo Husayndan bo`lib, unda Amir Iskandan barlos va Amir Sulton Jondor qo`shinlarining qopqonganga tushganligi va Amir Sulton Jondorning qayoqqadir qochganligi aytilgan edi. Bunday noxush xabardan keyin Mirzo Ulug`bek o`g`li shahzoda Abdulatif bilan sulh tuzmoqlikka, agar toj-u taxtni olsa, o`zining ilmi-ma’rifat bilan shug`ullanishda davom etaverishi haqida o`ylaydi. Mirzo Ulug`bek Amir Idris tarxonga Dimishqda qolib, Amir Iskandar barlosga yordamlashishini buyuradi. Og`li Abdul’azizga ikki shahzodani olib (Abdulla va Abu Said Mirzo) poytaxtga ketishi lozimligini buyuradi. O`zi esa mashvarat chaqiradi.

Qorong`u tushganida Qohira bog`lariga kiraverishda Mirzo Ulug`bekni Abdul’aziz va tund yuzli saroybon qarshilaydi. Ular dorug`a Mironshoh darvozani ochdirmaganini aytadilar. Ulug`bek poytaxt darvozasi ostig`a boradi. Salohbon (darvozabon) “Darvozai ohanin” (poytaxt darvozasi) asr namozidan so`ng shohga ham, gadoga ham yopilganini va ochmasliqni dorug`a Mironshoh buyurganligini aytadi. Mirzo Ulug`bek jahl otiga minib, g`azablanadi. “Salohdorning boshini olishga qo`ling kaltalik qiladur, sen o`z boshingni ehtiyot qil” deya xitob aralash kuladir. Bu andishasiz kishi Amir Sulton Jondor edi. Ma’lum bo`ldiki u ham Mirzo Ulug`bekka xiyonat qilgan. Bunga javoban Mirzo Ulug`bek agar taxt qo`limdan ketsa, bu sening baxting, aks holda seni oyog`ingdan dorga osib, ostingdan o`t qo`yaman deydi va Amir Sulton Jondorning javobini eshitib o`tirmasdan ot choptirib ketadi.

Ortidan shahzodalar ergashadi. Mirzo Ulug`bekning xayollari aralashib ketgan va g`ujg`on o`ynardi. U hechkimni tinglamas, atrofni ichki bir hissiyot bilangina anglardi. Shu gaplar osrasidan u “Shohruhiya qal’asi” so`zini ilg`adi xolos. Shahzoda Abdul’aziz “Shohruhiya qal’asi”ga ot choptirib borib, qaytdi. Ma’lum bo`ldiki qal’aboshi turkman begi Ibrohim Po`lat o`g`li ham sotqinlik qilgan.

U bir daqiqagina ikkilandi, ko`nglidagi g`alayon bilan bir soniyagina olishdi, so`ng, otining boshini orqaga burdi.Mirzo Ulug`bek o`g`li shahzoda Abdulatifga bosh egishga, sulh tuzishga ahd qildi.