Янги Ўзбекистонни қуриш ва ривожланишида ёшларнинг фаоллиги

 Янги Ўзбекистонни қуриш ва ривожланишида ёшларнинг фаоллиги
433 
harakat‖‖qilishga‖,yangiliklar‖yaratishga,‖bundan‖tashqari‖‖o’quv‖‖faoliyati‖‖jarayonini‖‖
‚kafolatlangan‖ ‖ natija‛‖ bilan‖ ‖ yakunlanishiga‖ ‖ yaqindan‖ ‖ xizmat‖ ‖ qiladi‖ .Zero‖
,mamlakatimiz rahbari 2020-yil 2-yanvardagi‖‖Murojatnomada‖‖aytib‖o’tganlaridek:‖
‛Eng‖‖katta‖‖boylik‖– bu aql zakovat, eng katta meros -bu yaxshi tarbiya,eng katta
qashshoqlik bu-- bilimsizlikdir. Darhaqiqat, ilm-ma’rifatsiz‖‖‖taraqqiyot‖‖bo’lmaydi.‖
Dunyoda‖ ‖ iste’dodsiz‖ ‖ inson‖ ‖ yo’qligini‖ ‖ va‖ ‖ bo‖ r‖ ‖ iste’dodini‖ ‖ ko’rsatib‖ ‖ bera‖‖
olmaydigan‖‖ insonlar‖‖borligini‖‖hisobga‖‖olsak,‖interfaol‖‖metodlar‖o’quvchilarning‖‖
ana‖shunday‖‖yuzaga‖‖chiqa‖‖olmaydigan‖‖yashirin‖‖iste’dodlarini‖‖namoyon‖‖etishga‖‖
yordamlashadi. Interfaol‖ metodlarning‖ ‖ turi,‖ qo’llash‖ uslubi‖ ‖ turlicha‖ ‖ bo’lib,‖‖
boshlang’ich‖ ‖ sinf‖ ‖ o’quvchilari‖ ‖ doirasida‖ ‖ ‖ quyidagi‖ ‖ interfaol‖ ‖ metodlardan‖‖
foydalanishimiz mumkin :Intelektual karta 3 (4;5;6)-si ortiqcha Venn 
chalkashtirilgan zanjir, toifalash jadvali, gulga‖ qo’ngan‖ ‖ kapalak,‖ Vark,‖‖
Ijodiytasavvur,‖‖‖Insert‖va‖‖boshqalar‖.Ushbu‖‖‖metodlar‖o‖’quvchilarni‖‖dars‖‖berish‖‖
jarayonida‖ ‖ fikrlash,‖ anglashga‖ ‖ ‖ undaydi‖ ,kommunikativ‖ ‖ qobiliyatlarini‖ o’stiradi,‖
guruhlarda ishlashga muammoli vaziyatlarga jamoaviy yechim‖topishga‖o’rgatadi.‖
Bundan‖‖tashqari‖‖‖Interfaol‖metodlar‖o’quvchilarda‖‖kreativlikni‖‖ham‖‖rivojlantiradi.‖‖
Atrofdagilardan boshqacha noodatiy fikrlash mahorati har bir sohani rivojining
eng‖‖muhim‖sharti‖hisoblanadi.‖‖Pedagog‖‖o’z‖o’quvchilariga innovatsiyani‖o’rgatish‖‖
bilan‖ ‖ birga‖ undan‖ ‖ ham‖ muhumroq‖ vazifani‖ yangilikni‖ faqat‖ o’rganish‖ emas,‖ ana‖
shu‖yangilikni‖o’zi‖yaratishga‖‖undashi‖‖darkor.‖Bilamizki,‖interfaolmetodlarni‖‖aniq,‖
gumanitar‖ va‖ ‖ tabiiy‖ fanlar‖ ‖ doirasida‖ qo’llash‖ ‖ anchagina‖ qulay va samarali
hisoblanadi.‖‖Ho’sh‖ijodiy‖fanlarda-chi? Masalan‖tasviriy‖san’at,‖texnologiya,‖musiqa‖‖
kabi‖ ‖ fanlarda.‖ ‖ Quyida‖ ‖ tasviriy‖ ‖ ‖ ‖ san’at‖ fanidan‖ ‚Ijodiy‖ tasavvur‛metodin‖
iqo’llanilgan.‖Darslikdagi‖yoki‖o’qituvch‖ itomonidan‖berigan‖ namunadagi‖ chizmani 
chizish‖ aksariyat‖ hollarda‖ ‖ o’quvchiga‖ ‖ qiyinchiliklar‖ ‖ tug’dirishi‖ mumkin.‖ Sababi‖
kichik‖ ‖ yoshdagi‖ maktab‖ o’quvchilarining‖ fikrlashi,‖ dunyoqarash‖ ‖ ihayotni‖ ‖ o’z‖
tasavvurlarida‖ ‖ va‖ o’z‖ ranglarida‖ ‖ hayol‖ ‖ qilishlari‖ ‖ ma’lum.‖ Ushbu‖ metod‖ ana‖ shu‖
hayotiy yaratuvchanlikni‖ oq‖ qog’ozga‖ aks‖ ettirishga‖ yordam‖ beradi.‖ Bunda‖‖
o’quvchilarga‖ ‖ mavzu‖ nomi‖ ‖ ‖ e’lon‖ qilinadi‖ va‖ ana‖ shu‖ mavzuga‖ aloqador‖ bo’lgan‖
so’zlar‖ ,fikrlar,‖ tushunchalar‖ so’zlanadi‖ va‖ ‖ har‖ ‖ bir‖ ‖ o’quvchi‖ ‖ o’zi‖ ‖ aytgan‖ ‖ so’zni‖‖
xattaxtaga ilingan oq‖‖qog’ozga‖‖marker‖yordamida‖yozib‖‖qo’yadilar.‖‖Oq‖‖qog’oz‖‖
yozuvlar‖‖bilan‖‖to’lgach‖‖o’quvchilarga‖ana‖‖shu‖yozuvlarni‖o’zlarining‖hayollaridagi‖‖
tasavvurlarini‖‖chizish‖‖topshirig’i‖beriladi.‖Dars‖so’ngida‖‖tasavvurlar‖tasvirlar‖‖xilma‖‖
xilligi hosil bo’ladi. Aytaylik,‖o’qituvchining‖‖o’quvchilarga‖‚Orzuimdagi‖maktab‛‖
mavzusidagi berilgan, ushbu metodga butun sinf bir xil yozuvlarni yozishi
mumkin masalan, maktab binosi, maktab hovlisi, gulzor, sport zal va hakazo. 
Ammo chizilgan tasvir‖30‖ta‖o’quvchidan‖30‖xil‖bo’ladi.‖Topshiriq‖yakulanganidan‖
so’ng‖hammadan‖‖ko’ra‖‖noodatiy‖‖chizilgan‖‖kreativ‖‖tasvir‖‖egasi‖‖rag‖’batlantiriladi.‖
Bunday metodlarning takrorlanishi bir xillikdan yiroqlashtiradi va har gal undanda 
‚yangicha‛‖fikrlashga‖o’quvchilarni‖‖undaydi.‖Interfaolmetodlarda‖‖qo’llangan‖‖dars‖
jarayonlarida‖ o’quvchilar‖ ‖ mustaqil‖ fikr‖ ‖ yuritish‖ ,‖ izlanish‖ ,mulohaza‖ ‖ qilish‖ ‖ bilan‖‖
bir‖ ‖ qatorda‖ o’zlarining‖ tanqidiy‖ fikrlarini‖ ‖ bildiradilar.‖ ‖ Bildirilayotgan‖ ‖ tanqidiy‖

---