Янги Ўзбекистонни қуриш ва ривожланишида ёшларнинг фаоллиги


Янги Ўзбекистонни қуриш ва ривожланишида ёшларнинг фаоллиги



Download 5,24 Mb.
Pdf ko'rish
bet347/550
Sana22.02.2022
Hajmi5,24 Mb.
#94276
1   ...   343   344   345   346   347   348   349   350   ...   550
Bog'liq
4-MAQOLA NamDU - ПЕДАГОГИКА секцияси туплами

 Янги Ўзбекистонни қуриш ва ривожланишида ёшларнинг фаоллиги
347 
Abu Nasr Forobiyning e’tiroficha,‖ inson‖ aqli,‖ fikri‖ uning‖ ruhiy‖ jihatdan‖
yuksalishining‖ mahsulidir.‖ Inson‖ bilimlarni‖ o’zlashtirar ekan, borliqda tirik 
mavjudotning‖ yaratilish‖ tarixigacha‖ bo’lgan‖ ma’lumotlarni‖ o’zlashtira‖ oladi,‖ ularni‖
yaratadi, ilmiy jihatdan asoslaydi. 
Allomaning mazkur fikrlarini davom ettirgan holda Abu Rayhon Beruniy 
quyidagilarni‖ ilgari‖ suradi:‖ ‚Inson‖ narsa‖ va hodisalarning faqat tashqi sifati hamda 
xususiyatlari haqida bilim olmay, balki tafakkuri, aqli tufayli narsa va hodisalarni 
taqqoslaydi, bir-biri‖bilan‖solishtirib‖ko’radi,‖o’z‖bilimlarining‖chinligini‖aniqlaydi
26
‛.‖
Mutafakkir, shuningdek, odamlar tomonidan‖ bilimlarni‖ o’zlashtirilib‖ borishi‖ yangi‖
bilimlarning‖ yaratilishiga‖ olib‖ kelishini‖ aytadi:‖ ‚Ilmlar‖ ko’pdir.‖ Ular‖ zamoni‖ iqbolli‖
bo’lib,‖turli‖fikr‖va‖xotiralar‖ularga‖qo’shilib‖borsa,‖ko’payadi.‖Odamlarning‖ilmlarga‖
rag’bat‖ qilishi,‖ ilmlarni‖ va‖ ilm‖ ahllarini‖ hurmatlashi‖ o’sha‖ iqbolning‖ belgisidir.‖
(Ayniqsa) hukmron kishilarning ilm ahlini hurmat qilishi turli ilmlarning 
ko’payishiga‖sabab‖bo’ladi‖
27
‛. 
Abu Ali ibn Sino esa‖o’z‖asarlarida‖bilim‖tushunchasiga‖sharh‖berish‖bilan‖birga‖
bilimning‖chuqur‖o’zlashtirilishi‖donishmandlik‖ekanligini‖alohida‖qayd‖etadi:‖‚Ilm‖
narsalarning‖inson‖aqli‖yordami‖bilan‖o’rganilishidir.‖Bilim‖deb‖esa,‖narsalarni‖idrok‖
qilishga‖aytiladi.‖Bu‖shundayki,‖inson‖aqli‖uni‖xato‖va‖yo’ldan‖toymasdan‖turib‖unga‖
erishishi‖ kerak‖ bo’ladigan narsadir. Bordiyu, bu dalillar ochiq-oydin‖ bo’lsayu,‖
isbotlar‖chinakamiga‖bo’lsa,‖u‖holda‖bunga‖hikmat‖– donishmandlik deyildi.
28
‛ 
Ibn Sino aql va aqliy tarbiyaning tabiiy va psixologik asoslarini aniqlashga 
harakat qiladi. Uning fikricha, hayot, hayotiy quvvat‖uch‖shaklda:‖o’simlik,‖hayvonot‖
va‖ inson‖ shaklida‖ namoyon‖ bo’ladi.U‖ bolaning‖ ilm-fan yoki hunar egallashga 
intilishida‖o’qituvchining‖unga‖bilim,‖hunar‖o’rgatishi‖zarurligini‖uqtiradi. 
Uning‖ fikricha,‖ ta’lim-tarbiya, avvalo, aqliy tarbiyani, yoshlarga ilm-fan 
o’rgatishni,‖jismoniy‖tarbiyani‖(bunga‖tibbiyot‖ilmi‖hizmat‖qiladi),‖axloqiy‖tarbiyani,‖
nafosat‖ tarbiyasini‖ hamda‖ yoshlarni‖ ma’lum‖ hunarga‖ o’rgatish‖ masalalarini‖ o’z‖
ichiga oladi. Axloqiy tarbiya inson uchun nixoyatda muhim ahamiyatga ega. 
Bolaning axloqiy tarbiyasi yoshlikdan, bolalikdan boshlanishi kerak. 
B.Naqshbandiy tariqatida avliyolik kuch-quvvatini ezgulikka, ilm-ma’rifatni‖
rivojlantirishga‖ yo’naltirish‖ yetakchi‖ o’rin‖ tutadi.‖ Binobarin,‖ ilm-ma’rifat‖ zulm‖ va‖
bid’atdan‖ forig’‖ bo’lish‖ yo’lidir.‖ Alloma‖ tomonidan‖ ilgari‖ surilgan‖ «Xilvat‖ dar‖
anjuman»,‖ «Safar‖ dar‖ vatan»‖ g’oyalari‖ mavjud‖ bilimlarni‖ suhbat‖ hamda‖ amaliyot‖
yordamida‖
o’zlashtirish‖
maqsadga‖
muvofiqligiga‖
ishoradir.‖
Zero, 
bahs-
munozaralarda,‖doimiy‖izlanishlarda‖hosil‖bo’lgan‖ilm‖puxta va‖mustahkam‖bo’ladi. 
A.Navoiy‖ bilimlarni‖ izchil,‖ uzluksiz‖ o’zlashtirish‖ zarurligini‖ uqtiradi.‖
Shuningdek,‖ ilm‖ o’rganish‖ mashaqqatli‖ yumush‖ bo’lib,‖ uni‖ o’rganishda‖ ayrim‖
26
Bеruniy Abu Rayhon.Tanlangan asarlar. III jild. – T., Davlat nashriyoti, 1966 y. – 7-bet.
27
Bеruniy Abu Rayhon.Tanlangan asarlar. II jild. – T., Davlat nashriyoti, 1965 y.- 125-bet.
28
O‟zbеk pеdagogikasi antologiyasi G`G`Tuzuvchi-mualliflar: Hoshimov K., Safo Ochil. – T., O‟qituvchi.,1995 y.-137-bet. 



Download 5,24 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   343   344   345   346   347   348   349   350   ...   550




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish