Yangi pedagogik texnologiyalar

ўйинда қолган тўплар сонига боғлиқ бўлади.
Бундан ташқари самарали тўсиқлар, киритил-
ган тўпни яхши қабул қила олиш, иккинчи тўп уза-
тишнинг аниқлиги ва бошқалар ҳам аниқланиши 
мумкин. Ўйинчиларнинг ўйиндаги ҳаракатлари са-
марадорлиги қуйидагича аниқланади:
ҲК
– жамоа ўйинчиларининг ҳаракатлари ко-
эффициенти.
Ҳаракатлар коэффициенти ютил-
ган ва ютқазилган тўплар орқали, ўйинда қолган 
тўплар сони, тўпни қабул қилиш сифати, тўпни ик-
кинчи қабул қилиш аниқлиги, қўйилган тўсиқнинг 
самарадорлиги ва бошқалар билан аниқланади.
ИҲК 
 – ижобий 
ҳаракатлар 
коэффициен-
ти.
Ижобий ҳаракатлар коэффициенти (+) – бу 
ўйинчининг ўзи ўтказиб юборган тўплари ёки ют-
ган тўплари сони.
СҲК 
 – салбий 
ҳаракатлар 
коэффициен-
ти.
Салбий ҳаракатлар коэффициенти ( – ) бу 
ўйинчининг ўзи ютқазган очколар сони. Маса-
лан, ўйинчининг ўйинга тўп киритишда хатога йўл 
қўйиши ўзи ютқазган очко ҳисобланади.
ҲНК 
 – ҳаракатларнинг 
нисбий 
коэффици-
енти ёки самарадорлик,
бу жамоадаги хар бир 
ўйинчининг ютиши (ИҲК) ва ютқазиши (СҲК) ора-
сидаги фарқдир.
Масалан,
ҳужумдаги ҳаракатлар коэффициен-
ти:
бажарилган 100 ҳужумкор зарбадан:
ютуқлар (+) – 50 зарба

---

60
Ta’lIM TexNoloGIyalarI № 5–6, 2012
• илмий хабарлар
ютқазишлар ( – ) – 20 зарба
ўйинда қолгани ( ∙ ) – 30 зарба;
ҳужумда самарадорлик фоизи:
“+” = X =
50 100
100
x
=ИХК 50%
“–” = X =
20 100
100
x
=ИХК 20%
“ ∙ ” = X =
30 100
100
x
=ИХК 30%
Шундай қилиб СҲК, ёки самарадорлик тенгла-
шади:
СҲК = ИХК – ҲНК = самарадорлик.
Самарадорлик = “+” – “ – ” = фарқ
Самарадорлик % = 50% – 20% = 30%
ИҲНК – ижобий ҳаракатларнинг нисбий коэф-
фициенти. Ўз жамоасидаги ва рақиб жамоадаги, 
ютишлар (+) сони. Масалан, жамоа 42 очко, рақиб 
жамоа – 30 очко ютса.
СҲНК – салбий ҳаракатларнинг нисбий коэф-
фициенти.
Ўз жамоасидаги ва рақиб жамоадаги 
ютқазишлар (-) сони. Масалан, ўз жамоаси 13 очко, 
рақиб жамоа – 30 очко ютқазса.
ҲЙК – ҳаракатлар йиғиндисининг коэффици-
енти.
Бу ўз жамоасининг ютган очколар йиғиндиси 
+ ва рақиб жамоа ютқазган очколар йиғиндиси 
ёки аксинча. Масалан, ўз жамоаси 42 очко ютса, 
рақиб жамоа 30 очко ютқазса йиғиндиси 72 га тенг 
бўлади. Аксинча рақиб 30 очко ютса, ўз жамоаси 
13 очко ютқазса йиғиндиси 43 га тенг бўлади. Шун-
дай қилиб очколар 72:43 бўлади.