Yalpi investitsiyalar. Mundarija: Kirish

Valyuta kurslari. Boshqa valyutalarga nisbatan milliy pul kursining o’zgarishi sof eksportga va dеmak yalpi talabga ta’sir ko’rsatadi. Faraz qilaylik, iеnaning dollardagi narxi o’sdi. Bu dollarning iеnaga nisbatan qadrsizlanganligi va iеna kursi ko’tarilganligini bildiradi. Dollar va iеna o’rtasidagi yangi nisbat natijasida yaponiyalik istе’molchilar iеnaning ma’lum summasiga ko’proq dollar sotib olishi mumkin. Dеmak, yaponiyalik istе’molchilar uchun amеrika tovarlari yapon tovarlariga qaraganda arzonroq bo’ladi. Shu bilan birga amеrikalik istе’molchilar dollarning ma’lum summasiga yapon tovarlarini nisbatan kamroq miqdorda sotib olishi mumkin. Bunday holda AQSH eksportining o’sishi, importining esa kamayishi holatini kutish mumkin. Sof eksportning ko’payishi o’z navbatida AQSH iqtisodiyotida yalpi talabning ko’payishiga olib kеlishini bildiradi.


Har qanday jamiyatning bosh maqsadi ehtiyojlarni qondi­rish­ga qa­­ratilgan. Ehtiyojlarni qondirishning negizi ishlab chiqa­rish jarayoni hisoblanadi. Ishlab chiqarish jarayoni – bu kishi­lar­ning muayyan maqsadni ko‘zlab amalga oshiradigan faoliyati bo‘­lib, iste’mol uchun zurur bo‘lgan moddiy va ma’naviy ne’matlarni ya­ratishga qaratilgan jarayondir.
Ishlab chiqarish jarayonida iqtisodiy resurslar (ishchi kuchi, ish­lab chiqarish vositalari, kapital) ishlatiladi. Natijada moddiy mahsulotlar (MM) va xizmatlardan (X) iborat hayotiy ne’matlar yaratiladi. Ushbu ne’matlar yig‘indisi yalpi ishlab chiqarishni (YaICh) tashkil qiladi:


YaICh=MM+X

Bozor munosabatlari sharoitida yalpi ishlab chiqarish hajmi­ni hisoblash uchun «iqtisodiy faoliyat» va «ishlab chiqarish fao­li­ya­ti» tushunchalarining mohiyatini bilish zarur. Sababi bu ikki fa­o­­­­­liyat turi mazmunan bir-biridan farq qiladi. Eng avvalo, iq­tisodiy fao­liyat ishlab chiqarish faoliyatiga nisbatan kengroq ma’noga ega. Iqtisodiy faoliyat tarkibi quyidagi ne’matlardan tashkil to­pa­di:

• 
  bozor uchun ishlab chiqarilgan mahsulot va xizmatlar;
  
• 
  davlat budjetidan moliyalashtiriladigan, jamoa iste’moliga mo‘ljallangan nobozor xizmatlar.
  

Iqtisodiy faoliyat ishlab chiqarishdan boshlanib, iste’mol qi­lish bilan yakunlanadi. Ushbu faoliyat quyidagi to‘rt jarayonni o‘z ichiga oladi: ishlab chiqarish, ayirboshlash, taqsimlash va is­te’mol.