Yahudiylik. Faollashtirish uchun savol va topshiriqlar

Hanukka (ibr. - «yangilanish», «yoritish») yahudiylarning Suriya qiroli Antiokas ustidan qozongan g‘alabalari sharafiga bag‘ishlangan bayram hisoblanadi.

Kislav (noyabr-dekabr) oyining yigirma beshinchi kunidan boshlanib 8 kun davom etadigan bu bayramning odatiy kunlardan birgina farqi hanukkiya deb nomlangan to‘qqiz shoxli shamdondan har kuni bittasining yoqilishidir.

Yahudiylikda dafn marosimi ham muayyan o‘ziga xosliklarga ega. Inson vafot etgach, qarindoshlari maxsus kiyim kiyib, sham yoqishadi. Mayitni oq kafanga o‘rab, «Kaddish» (oromiycha — «Muqaddas», sinagogalarda o‘qiladigan ibodat duosi) o‘qiydilar.

Jasad chiqqan xonadonda bir hafta davomida aza tutilib, uydan tashqariga chiqilmaydi. Bir yil o‘tgach, mayitni xotirlab «yil marosimi» («Yorsayt») o‘tkaziladi. Yom-kipur, Sukkot, Pesax bayramlarida marhumlarni xotirlab «Yizkor» deb nomlanadigan maxsus duolar o‘qiladi.

Oqimlar

Uzoq tarixiy taraqqiyot davomida boshqa dinlarda bo‘lgani kabi yahudiylikda ham ichki bo‘linishlar yuzaga kelgan. Ular orasida eng keng tarqalganlari saduqiylik, farziylik, essaniylik, hasidiylik, qaroim, islohotchi, konservativ kabi oqimlardir.

Saduqiylik klassik oqimlar orasida muayyan o‘ziga xosliklari bilan boshqalardan farqlanadi. Mazkur oqimning vakillari asosan yirik yer egalari, yuqori qatlam vakillari (aristokratlar)dan bo‘lishgan.

Saduqiylik ta’limotiga ko‘ra ruh abadiy emasligi ta’kidlanadi. Insonning qayta tirilishi, farishtalarning mavjudligi inkor etiladi. Saduqiylar Xudo bandalarining ishiga aralashmaydi, har bir inson taqdirini o‘zi yaratadi, deb hisoblaydilar.

Saduqiy atamasi Sulaymon payg‘ambar podshohlik qilgan davrda ruhoniy bo‘lgan Sadoka (Sadok) nomidan kelib chiqqan.