Yahudiylik. Faollashtirish uchun savol va topshiriqlar

Faollashtirish uchun savol va topshiriqlar.

1. Yahudiylikdagi O‘n amr haqida eshitganmisiz?

2. Geografiya fanidan olgan bilimlaringizga tayanib, Sinay (Tur) tog‘ining joylashgan
hududini aniqlang.
3. Tur tog‘i bilan bog‘liq qanday rivoyatlarni bilasiz yoki eshitgansiz?
Yahudiylik ta’lumoti

Yahudiylik ta’limoti Xudo tomonidan Musoga nozil qilingan O‘n amrga rioya etishga asoslanadi. Ularning e’tiqodiga ko‘ra, O‘n amr Muso payg‘ambarga Sinay (Tur) tog‘ida ikki marta tushirilgan.

Yahudiylikda aytilishicha, Muso o‘z qavmining qo‘lda yasalgan buzoqqa sig‘inayotganini ko‘rib, bundan g‘azablanib ketadi va Xudoning amrlari yozilgan lavhalarni sindirib tashlaydi, shundan keyin Xudo quyidagi O‘n amrni qayta tushirgan.

1. Dunyoni yaratgan, yakka-yu yagona Yahvedan boshqa iloh yo‘qligiga imon keltirish.

2. Yahvedan boshqaga ibodat qilmaslik.
3. Xudoning nomini bo‘lar-bo‘lmasga tilga olavermaslik.
4. Shanba kunini muqaddas bilish va shu kuni dam olish.
5. Ota-onani hurmat qilish. 6. Qotillik qilmaslik.
7. Zino qilmaslik. 8. O‘g‘rilik qilmaslik.
9. O‘z yaqinlari (yahudiylar) haqqiga yolg‘on guvohlik bermaslik.
10. O‘z yaqinlari uyiga, ayoliga, quliga, hayvonlariga, umuman, unga tegishli
bo‘lgan narsalarga ko‘z olaytirmaslik.

Ijodiy faoliyat O‘n amrda berilgan qoidalarni axloq qoidalari bilan bog‘lab tushuntiring.

Mazkur amrlar yahudiylarning muqaddas manbasi hisoblangan Tavrot (Tora) kitobida keltirilgan. Tavrot Musoga tegishli bo‘lgan besh kitobni o‘z ichiga oladi: 1) «Borliq» yoki «Ibtido»; 2) «Chiqish»; 3) «Levit»; 4) «Sonlar»; 5) «Ikkinchi qonun». Tavrot matni ibriy va aramey (eski yahudiy) tillarida yozilgan. Unda Isroil xalqining tarixi bayon qilingan.

Tarixga nazar Eron podshohi Kir II tomonidan Bobil egallangach, yahudiylarning ancha qismi Kan’onga qaytib, Podshohning roziligi bilan ikkinchi marta o‘z davlatlarini qayta tiklashga erishdilar. Muhojirlikda qolgan yahudiylarning bir qismi esa Sharqqa, xususan, Markaziy Osiyoga ko‘chib o‘tdi.