Яхшиева М. Т. Монетар сиёсат назарияси: Ўқув қўлланма. –Т

8.3. Инфляцияни таргетлаш 
 
Инфляцияни таргетлаш
деганда пул-кредит тизимига таъсир этишнинг 
мақсадли кўрсаткичи сифатида нархлар индекси (одатда, истеъмол нархлари 
индекси (ИНИ) ёки унинг ҳосиласи ҳисобланмиш базавий индекс (БИ)) танлаб 
олинади ва уларнинг динамик ўзгаришлари бўйича мақсадли назорат ўрнатилади. 
Бунда БИ асосан нарх ўзгарувчанлигига ўта таъсирчан бўлган ИНИнинг истеъмол 
савати нархларига нисбатан мақсадли тузатишларни кўзда тутади. 
Юқорида қайд этилган таргетлаш воситаларидан кенг тарқалгани (55 та 
давлатда бу инфляцияни таргетлаш бўлиб, унинг ўзи яна бир неча қисмларга 
бўлинади. Жумладан, Халқаро Валюта Фонди томонидан чоп этилган 
материалларда уни характерловчи кўрсаткичлар қуйидаги гуруҳларга бўлиниб 
тавсифланади. 

---

99 
Инфляцияни_таргетлаш_режимларининг_тавсифи_[__Кўрсаткичлар_Инфляциянитўлақонли_(тўлиқ)_таргетлаш'>Инфляцияни таргетлаш режимларининг тавсифи
[ 
 
Кўрсаткичлар
Инфляциянитўлақонли 
(тўлиқ) таргетлаш
(full-fledged inflation 
targeting) 
Инфляцияни
Эклик 
(ниқобли) 
таргетлаш
(eclectic 
inflation 
targeting) 
Инфляцияни
тажрибавий таргетлаш
(inflation targeting lite) 
Марказий 
Банкка бўлган 
ишонч 
Ўрта ёки юқори 
Юқори 
Паст 
Аниқ (қатъий) 
белгиланган 
инфляция 
мақсади 
Юқори 
Жуда паст 
Паст 
Бошқа монетар 
мақсадларнинг 
ўзгарувчанлиги 
Паст 
Юқори 
Юқори 
Жадвал маълумотларидан кўриниб турибдики, халқаро амалиётда 
инфляцияни таргетлашнинг асосан уч режимидан фойдаланилмоқда. Булар 
тўлақонли, эклик ва тажрибавий таргетлаш режимларидир. 
Инфляцияни тўлақонли (тўлиқ) таргетлаш аниқ инфляция мақсадини ўзида 
мужассам этган, Марказий банк (ёки ҳукумат) фаолиятига бўлган юқори ишонч ва 
бошқа монетар мақсадларнинг (репо, мажбурий захиралар меъёри, дисконт 
сиёсати) ўзгарувчанлик даражаси паст ҳисобланган ривожланган ва 
ривожланаётган давлатлар (Буюк Британия, Канада, Швейцария, Норвегия, Янги 
Зеландия, Чили, Бразилия ва б.) амалиётига хос хусусиятларни тавсифлайди. 
Инфляцияни эклик таргетлаш инфляция мақсадининг аниқлик даражаси паст 
бўлган, аммо Марказий банк (ёки ҳукумат) фаолияти ва бошқа монетар 
мақсадларнинг ўзгарувчанлик даражаси юқори бўлган ривожланган ва 
ривожланаётган давлатлар (Европа Марказий банки, Япония, Сингапур, АҚШ, 
Россия, Қозоғистон ва б.) амалиётига хос хусусиятларни тавсифлайди. Бундай 
давлатлар бошқа монетар воситалардан фаол фойдаланган ҳолда инфляцияни энг 
паст даражада таъминлашга алоҳида урғу беришади. 

---

100 
Инфляцияни тажрибавий таргетлаш ўз моҳиятига кўра, ҳали аниқ мўлжалли 
инфляция мақсадлари ишлаб чиқилмаган, аммо унга қаратилган изчил саъй-
ҳаракатлар бошланган давлатларга (Ҳиндистон, Хитой ва б.) хос хусусиятни 
ифодалайди. Бунда аҳоли ва хўжалик субъектларининг Марказий банк (ёки 
ҳукумат) фаолиятига бўлган ишончи нисбатан паст, аммо бошқа монетар 
мақсадларнинг ўзгарувчанлик даражаси нисбатан юқори бўлган ҳолат устунлик 
аҳамият касб этади. 

---

101