Я. Алиев – тдиу “Саноат иқтисодиёти” кафедраси доценти, и ф. д

2-боб. Халқаро стандартларни қабул қилиш 
5. Халқаро стандартлар Ўзбекистон Республикасининг давлат стандартлари 
шаклида, давлат тилида ва стандартнинг асли ёзилган тиллардан бирида қабул қилинади. 
6. Республикада халқаро стандартларни қабул қилиш Ўзбекистон Республикаси 
давлат стандартлари шаклида қуйидагича амалга оширилади: 
IDT қисқартирма билан белгиланган, халқаро стандартлар билан айнан ўхшаш;
MOD қисқартирма билан белгиланган халқаро стандартга нисбатан 
модификацияланган; 
NEQ қисқартирма билан белгиланган халқаро стандартларга нисбатан эквивалент 
бўлмаган. 
7. Халқаро стандартларни Ўзбекистон Республикасининг давлат стандартлари 
сифатида қабул қилишга тайёргарлик бўйича иш стандартлаштириш бўйича техник 
қўмиталари, улар бўлмаган тақдирда — «Ўзстандарт» агентлиги ҳузуридаги 
стандартлаштириш, сертификатлаштириш ва техник жиҳатдан тартибга солиш илмий-
тадқиқот институти (кейинги ўринларда Институт деб аталади) томонидан шартнома 
асосида амалга оширилади. 
8. Агар Ўзбекистон Республикасида қабул қилинаётган халқаро стандартда давлат 
стандарти сифатида қабул қилинмаган стандартларга ҳаволалар мавжуд бўлса, уларни бир 
вақтда қабул қилиш ишлари олиб борилиши зарур. 
9. Ҳавола қилинадиган халқаро стандартларни бир вақтда қабул қилиш ишлари 
олиб борилаётганида, биринчи ўринда, қабул қилинаётган халқаро стандарт билан 
чамбарчас боғлиқ бўлган ва унинг талаблари бажарилишини таъминлайдиган ҳавола 
қилинадиган халқаро стандартларнинг аҳамияти ҳисобга олиниши зарур.
10. Ўзбекистон Республикасининг давлат стандарти қуйидаги ҳолларда халқаро 
стандартлар билан айнан ўхшаш ҳисобланади: 
Ўзбекистон Республикаси давлат стандарти техник таркиби, тузилиши ва 
мазмуни жиҳатидан айнан ўхшаш бўлса; 

---

151 
Ўзбекистон Республикаси давлат стандарти техник таркиби жиҳатидан айнан 
ўхшаш, бироқ, унга таҳририй ўзгартиришлар киритилиши мумкин. 
11. Халқаро стандартга айнан ўхшаш бўлган Ўзбекистон Республикаси давлат 
стандартини қабул қилишда, халқаро стандартнинг идентификация рақами титул варақда 
айнан ўхшаш халқаро стандартнинг рақами кўрсатилган ҳолда сақлаб қолинади. 
Масалан: O‘z DSt ISO 5524:2017 (ISO 5524:1991, IDT). 
12. Ўзбекистон Республикаси давлат стандарти қуйидаги шартлар билан халқаро 
стандартга нисбатан модификацияланган ҳисобланади: 
идентификацияланган ва тушунтириш берилган техник оғишларни ўз ичига 
олган; 
идентификацияланган ва тушунтириш берилган ҳамда ҳар иккала стандарт 
тузилмасини оддий таққослаш имкони бўлсагина ўзгартириш киритишга рухсат 
бериладиган халқаро стандартнинг (халқаро ҳужжатнинг) тузилмасини акс эттиради; 
халқаро стандартларга ҳаволаларни алмаштириши мумкин бўлган норматив 
ҳаволалар шаклида Ўзбекистон Республикаси давлат стандартлари мавжуд бўлмаса — ҳар 
бир ҳавола ўрнига ҳавола қилинадиган халқаро стандарт мазмунини (унинг бўлимлари, 
бўлинмалари, бандларини, кичик бандлари, иловаларини) муқобил алмаштириши мумкин 
бўлган қоида келтирилади; 
қўлланиладиган халқаро стандарт матнида айнан ўхшаш ёки модификацияланган 
давлат стандартлари сифатида қабул қилинган бошқа халқаро стандартларга ҳаволалар 
бўлса — ўзгартирилган стандарт лойиҳасини тайёрлашда халқаро стандартларга 
ҳаволалар ўрнига улар билан уйғунлаштирилган давлат стандартларига ҳаволалардан 
фойдаланади. 
Модификацияланган стандарт матнида халқаро стандартга ҳавола ўрнига бир хил 
стандартлаштириш объектига (маҳсулот, жараён ёки хизмат) татбиқ этиладиган, бироқ 
ҳавола қилинадиган халқаро стандартлар билан уйғунлаштирилмаган давлат стандартига 
ҳавола қилишга рухсат этилади. 
13. 
Халқаро 
стандартга 
нисбатан 
модификацияланган 
Ўзбекистон 
Республикасининг давлат стандартини қабул қилишда, халқаро стандартнинг 
идентификация рақами титул варақда айнан ўхшаш халқаро стандартнинг рақами 
кўрсатилган ҳолда сақлаб қолинади.
Масалан: O‘z DSt 9227:2015 (ISO 9227:2012, MOD) 
14. Ўзбекистон Республикасининг давлат стандарти қуйидаги шартларда халқаро 
стандартга нисбатан ноэквивалент ҳисобланади: 
идентификацияланмаган ва уларни киритиш сабаблари тушунтирилмаган техник 
оғишларни ўз ичига олган; 
идентификацияланмаган ва тушунтирилмаган, тузилмасида халқаро стандарт 
билан оддий таққослашни таъминламайдиган ўзгаришларга эга; 
халқаро стандарт талабларининг катта бўлмаган (миқдори ва/ёки аҳамияти 
жиҳатидан) қисмини ўз ичига олган.
15. Халқаро стандартга нисбатан ноэквивалент Ўзбекистон Республикасининг 
давлат стандартини қабул қилишда, халқаро стандартнинг идентификация рақами тартиб 
рақамига қўйилмайди. Ноэквивалент халқаро стандартнинг рақами титул вараққа ёзиб 
қўйилади. 
Масалан: O‘z DSt 3722:2014 (ISO 3290-1:2008, NEQ).