Xxiii bob. О zbeksiton Respublikasining Vazirlar Mahkamasi

6-§. B o sh v a z i r n i v a z i f a s i d a n o z o d qilish
1990-yil ma rt oyida O'zbekiston Respublikasida Prezident la- 
vozimining t a ’sis etilishi, yuqori ijro organlarini qayta tashkil etish 
bo'yicha Konstitutsiyaga kiritilgan o'zgartirishlarda Prezidentga 
O'zbekiston Respublikasi Ministrlar Sovetini (hukumatini) iste’- 
foga chiqarish, i s t e’foni qabul qilish masalasini qo'yish tartibi kiri­
tilgan edi.
1992-yil 8-dekabrda qabul qilingan Konstitutsiyada huku- 
matni i s t e ’foga chiqarish, Bosh vazirni muddatidan oldin vazi­
fasidan ozod qilish masalalari ko'rsatilmagan edi. Bu masala, 
y a ’ni Bosh vazirni muddatidan avval lavozimidan ozod qilish 
va Vazirlar Ma hk ama s in i i s t e ’foga chiqarish 2007-yil 11-aprel- 
da qabul qilingan “Davlat boshqaruvini yangilash va yanada 
demokratlasht ir ish hamda mamlakatni modernizatsiya qilishda 
siyosiy p ar ti yalarning rolini kuchaytirish to g risida gi Konsti­
tutsiyaviy qonunda tartibga solindi va shu asosda О zbekiston 
Respublikasi Vazirlar Mahkamasi t o ‘g'risida”gi Qonunga ham
o' zgart irishlar kiritildi.
Konstitutsiyaviy qonunning 5-moddasida Bosh vazirni lavozi­
midan ozod etish tartibi quyidagicha belgilandi.
417
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

“O ' z b e k i s t o n Respublikasi Bosh vaziri O ' z b e k i s t o n Respub­
likasi P r e z id e nt i t omonidan quyidagi hollarda lavozimidan ozod 
etiladi:
a) Bosh vazirning iste’foga chiqish t o'g'risidagi arizasiga binoan;
b) Bosh vazir o'z vakolatlarini bajarishi m u m k i n bo' lmay qol- 
g an taqdirda;
v) O 'z b e k i s t o n Respublikasi Vazi rl ar M a h k a m a s i tarkibida 
u n i n g normal faoliyatiga tahdid soluvchi hal qilib bo' lmaydigan ix- 
tiloflar yuz berganda, shunin gd ek Vazi rl ar M a h k a m a s i bir necha 
m a r t a O 'z be ki st on Respublikasining Ko nst i tu tsi yas iga, qonunlari- 
ga, O'z b ek is to n Respublikasi P r e z i d e n t i n i n g farmonlari, qarorlari 
va farmoyishlariga zid qarorlar qabul qilgan taqdirda;
g) O 'z beki st on Respublikasi Oliy M aj l is in in g Qonunchilik pa­
latasidagi siyosiy partiyalar fraksiyalarining O 'z b e k i s t o n Respub­
likasi Prezidenti ko'rib chiqishi u c h u n t a qd im e t g a n tashabbusini 
O 'z be ki st on Respublikasi Oliy Ma jl is ining Qon unchil ik palata­
sidagi siyosiy partiyalar yetakchi fraksiyalari qo'llab-quvvatlasa 
h am da m a z k u r tash abb us O 'z beki st on Respublikasi Prezidenti to­
monidan O'zbekiston Respublikasi Oliy Maj l is in in g Qonunchilik 
palatasi va Senat iga ovozga qo' yilganda, te g is h in ch a O'zbekiston 
Respublikasi Oliy Majlisining Qonunchil ik palatasi deputatlari va 
Senati a ’zolari umu mi y soni uchdan ikki q ismi dan ko'prog'ining 
ovozini olsa, O'zbekiston Respublikasi Prezi de nt i O'zbekiston 
Respublikasi Bosh vazirini lavozimidan ozod etish to' g' risida qa­
ror qabul qiladi;
d) O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalari tomonidan 
qabul qilingan Bosh vazirga nisbatan ishonchsizlik votumi bildi- 
rilgan taqdirda.
O'zbekiston Respublikasi Bosh vazi rining lavozimida ozod 
etilishi bir v aqt ning o'zida O 'z bek is to n Respublikasi Huk umat i ­
ning iste’foga chiqishiga sabab bo' ladi” .
Yuqoridagi qonunga asosan, Milliy qonunchiligimizda birinchi 
marta qanday hollarda Bosh vazirni lavozimidan ozod etish asoslari 
va tartibi aniq belgilandi. Bu Bosh vazir m a s ’uliyatining kuchayishiga 
olib keladi. O'zbekiston Respublikasi Bosh vaziri, faqat O'zbekiston 
Respublikasi Prezidenti tomonidan lavozimidan ozod etiladi.
418
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Bosh vazir qanday holatda vazifasidan ozod etilmasin, bu 
h u k u m a t n i n g to la tarkibda iste’foga chiqishiga sabab bo'ladi. 
Chunki, h u k u m a t a zolari Bosh vazir taqdirni bilan Prezident to­
monidan tayinlanadi. Yangi Bosh vazir hukumat a ’zolarini yan- 
gitdan taqdim qiladi. Bu barcha hukumat a ’zolari yangilanishi 
kerak, d eg an ma noni bermaydi. Yangi Bosh vazir avvalgi huku­
mat a ’zolari orasidan ham tegishli lavozimlarga nomzodlar taq­
dim qilishi mumkin. Bunday tajribalar xorijiy mamlakatlar davlat- 
chiligida qo'llaniladi.
2 0 1 1-yil 18-apreldagi Konstitutsiyaga kiritilgan o'zgartirishda 
Bosh vazirni muddatidan oldin lavozimidan ozod qilishning tartibi 
belgilandi. Bu Bosh vazirga nisbatan ishonchsizlik votumi bildi- 
rish tartibidir.
U n g a asosan, O'zbekiston Respublikasi Bosh vaziri bilan 
Qon un chil ik palatasi o'rtasida ziddiyatlar doimiy tus olgan holda 
Q onunchil ik palatasi deputatlarining umumiy sonining uchdan 
bir qismi tomonidan O'zbekiston Respublikasi Prezidenti nomi- 
ga r a s m a n kiritilgan taklif bo'yicha O'zbekiston Respublikasi 
Oliy Majlisi palatalarining qo' shma majlisi muhokamasiga Bosh 
vazi rga nisbat an ishonchsizlik votumi bildirish haqidagi masala 
kiritiladi.
Ishonchsizlik votumi Qonunchilik palatasi deputatlari va Senat 
a ’zolari u mu mi y sonining kamida uchdan ikki qismi ovoz ber- 
gan taqdirda qabul qilingan hisoblanadi. Bunday holda Prezident 
Bosh vazirni lavozimidan ozod etish to'g'risida qaror qabul qiladi. 
S hu n da y hoi yuz bersa, Vazirlar Mahkamasining butun tarkibi
is te’foga chiqadi.
Konstitutsiyaga kiritilgan mazkur o'zgartirish asosida yuqo- 
ridagi Q o nu nn in g 5-moddasi “d ” band bilan to ldirildi.