Xxii. Suvdan foydalanish rejalarini amalga oshirish va navbat bilan sug’orishni joriy qilish

кун
Q
T
Q
Q
Q
Q
Q
T
Q
Q
t
бр
n
бр
бр
бр
бр
бр
бр
бр









2
1
4
3
2
1
2
1
1
ikkinchi navbatda limit suv sarfini oluvchi iste’molchilar uchun esa suv berish 
vaqti: 


кун
Q
T
Q
Q
Q
Q
Q
T
Q
Q
t
бр
n
бр
бр
бр
бр
бр
бр
бр









4
3
4
3
2
1
4
3
2
Bu formulada: Q
br
1+2
– suv taqsimotida ishtirok etuvchi tarmoqlar, ya’ni birinchi 
navbatda suvdan foydalanuvchi guruhning brutto suv sarfi, m
3
/s. 

Q
br
– suv taqsimotida ishtirok etuvchi barcha tarmoqlar (navbat bilan 
suvdan foydalanuvchi barcha guruhlar)ning brutto suv sarflari yig’indisi, m
3
/s. 
Sug’orish tarmoqlari orasida suvdan foydalanishdan asosiy maqsad, sug’orish 
manbalaridan suv sarflari taqchil (kam) vaqtlarda manbadan olinayotgan suv sarfini 
oldini olishdir. CHunki, sug’orish manbaidan olingan suv rejadagidek qilib 
sug’orish tarmoqlari bo’yicha tarqatilsa, tarmoqlardagi suv isrofining nisbiy 

---

moqdorlari oshib ketadi, bu esa sug’orish suvining nisbatan ko’p isroflanishiga olib 
keladi. 
YUqorida keltirilgan misolda suvdan navbat bilan foydalanish xo’jaligini 
arig’i misolida keltirilib, uning uning ishtirokchilari sifatida fermer xo’jaliklari 
qatnashadi. 
Limit suv sarfini olayotgan suvdan foydalanuvchi, necha kun suv olishi va 
qachon suv sarfi berkitilishi to’g’risida ogoxlantiriladi. Suv sarfi taqchil davrlarda 
quloq boshiga mahsus nazoratchilar (qo’riqchilar) qo’yiladi. 
Suvdan navbat bilan foydalanishni rejalashtirish quyidagi tartibda amalga 
oshiriladi. 
1.Suv sarfi bilan ta’minlanganlik koeffitsiyenti (K) aniqlanadi. 
2.Limit suv sarfining miqdori belgilanadi. 
3.suvdan navbat bilan foydalanish davri belgilanadi. 
4.Navbatlar soni aniqlanadi. 
5.Navbatlar vaqti hisoblanadi. 
6.Har navbatda suvdan foydalanuvchilarni oladigan limit suv sarflari miqdori 
aniqlanadi. 
7.Suv sarfi taqsimotidagi mavjud variantlar ko’rib chiqadi. 
8.Variantlarning afzalliklari va kamchiliklarini taqqoslanadi vanatijada eng maqbul 
variant qabul qilinadi. 
Suvdan navbat bilan foydalanishda quyidagi afzallaklar mavjud. 
1.Sug’orish tarmoqlarini foydali ish koeffitsiyenti 20-25% ga ortadi. 
2.Sug’orish tarmoqlarida ishlovchi xodimlarni va suvdan foydalanuvchilarni 
intizomi yaxshilanadi. 
3.Sug’orishda va sug’orishdan keyingi ishlarda ish unumdorligi ortadi. 
SHu bilan bir qatorda quyidagi keltiriladigan kamchiliklarga ham ega: 
1.Suvdan foydalanuvchilar va suv sarfini taqsimlovchi tashkilotlar ishida
qiyinchiliklar tug’diradi. 
2.Limit suv sarf miqdori har doim ham sug’orish tarmog’ini suv o’tkazaolish 
qobiliyatiga mos kelavermaydi.