Xx asr boshidagi o‘zbek milliy uyg‘onish davri adabiyotining yetakchi siymolaridan biri Abdurauf Fitrat ko‘hna ilm-fan markazlaridan bo‘lmish Buxoro shahrida 1886-yilda tavallud topgan

1-o`zbek professori

• Fayzulla Xo‘jayevning ko‘magi bilan adib Moskvaga ketadi va 1923-1924-yillarda Sharq tillari institutida mehnat qiladi. Shuningdek, hozirgi Sankt-Peterburg universitetining Sharq fakultetida sharq xalqlari tili, adabiyoti, madaniyatidan ma’ruzalar o‘qiydi, professorlik unvoniga ega bo‘ladi.

Fayzulla Xo‘jayev

Mash’um 4-oktabr

• Vaqtli matbuotda, ketma-ket uyushtirilgan turli majlislarda Fitrat «millatchi», «turkparast», «islomparast», hatto «g‘arbning josusi» sifatida qoralandi, unga kurakda turmaydigan ayblovlar taqaldi.
• 1937-yilning 24-aprelida u qamoqqa olindi.
• Tergovning biror bir qonuniy talablariga amal qilinmay o‘tkazilgan so‘roq-savollardan so‘ng, Abdurauf Fitrat «xalq dushmani» sifatida ayblanib, 1938-yilning 4-oktabrida Toshkentda otib o‘ldirildi.

ASARLAR

• Fitrat 1909-yilda dastlabki yirik asarini e’lon qiladi. Bu Istanbulda chop etilgan «Munozara» kitobi edi.
• Mazkur asarning to‘liq nomi «Hindistonda bir farangi ila buxorolik mudarrisning jadid maktablari xususinda qilg‘an munozarasi» bo‘lib, u fors tilida yaratilgan.

Shundan so‘ng 1911-1912-yillarda birin-ketin uning forsiy tilda yozilgan she’rlari to‘plami - «Sayha» («Na’ra»), nasriy asari -«Hind sayyohi qissasi» («Bayonoti sayyohi hindi») bosilib chiqadi.

• Shundan so‘ng 1911-1912-yillarda birin-ketin uning forsiy tilda yozilgan she’rlari to‘plami - «Sayha» («Na’ra»), nasriy asari -«Hind sayyohi qissasi» («Bayonoti sayyohi hindi») bosilib chiqadi.
• O‘sha yillari Turkiya yoshlari orasida avj olgan hurfikrlilik Fitratga ham kuchli ta’sir etgani, u uzoqda turib, ona yurti Buxoroning ayanchli ahvoliga qanchalar achingani mazkur asarlarda o‘z ifodasini topdi.

1912-yil “Hind sayyohi bayonoti”

• 1912-yil “Hind sayyohi bayonoti”
• 1915-yil “Rahbari najot” darslik
• 1916-yil “Oila” darslik
• 1916-yil “Begijon”, “Mavludi sharif”, “Abo Muslim”
• 1917-yil “O’qu” darslik
• 1918-yil “Temur sag’anasi”
• 1920-yil “O’g’uzxon” drama
• 1920-yil “Chin sevish” drama
• 1923-yil “Hind ixtilolchilari” drama
• 1924-yil “Abulfayzxon” 1-o’zbek tragediyasi.Moskvada chop etilgan
• 1924-yil – “Shaytonning tangriga isyoni” drama
• 1926-yil “Arslon” drama
• 1926-yil “Adabiyot qoidalari” qo’llanma
• 1927-yil “Vose’ qo’zg’oloni” drama
• 1928-yil “O’zbek adabiyoti namunalari”
• 1936-yil “Aruz haqida”
• “Amir Olimxon” risola
• “O’zbek tili qoidalari to’g’risida bir tajriba: Sarf (1-kitob), Nahv (2-kitob)”