Xufyona iqtisodning iqtisodiy xavfsizlikka ta’siri Tayyorladi: Junaydullayeva Asal & Axtamova Marjona


Ўзбекистонда яширин иқтисодиёт даражаси БМТ Ривожланиш Дастури изланишлари натижасида ЯИМга нисбатан 33 фоиздан 48 фоизгача деб баҳоланган



Download 0,92 Mb.
bet3/5
Sana24.02.2022
Hajmi0,92 Mb.
#207096
1   2   3   4   5
Bog'liq
Xufyona iqtisodning iqtisodiy xavfsizlikka ta’siri

Ўзбекистонда яширин иқтисодиёт даражаси БМТ Ривожланиш Дастури изланишлари натижасида ЯИМга нисбатан 33 фоиздан 48 фоизгача деб баҳоланган.


“яширин” ишлайдиган ишчилар одатда ҳуқуқлари ҳимояланмаган, хавфсизликлари таъминланмаган, пенсия тизимидан узилган бўладилар. Давлат бюджетга тушимларнинг кам тушиши натижасида йўллар, истироҳат боғлари, кўчаларни ёритиш тизими каби жамоат иншоотлари қурилишига маблағ кам ажратилади. Сояда фаолият юритаётганларнинг “юки” расмий сектор вакиллари бўйнига тушиши натижасида бозордаги рақобат муҳити бузилади.
Аслини олганда, бундай “сояланиш”нинг шароитга қараб ҳам яхши ва ҳам ёмон тарафлари мавжуд. Бизнес юритиш ва ишлашга бюрократик ва коррупцион тўсиқлар мавжуд шароитда иқтисодиётнинг хуфёна қисмида топилган даромаднинг катта қисми барибир иқтисодиётнинг расмий қисмида сарфланади ва расмий қисмда ишлаб чиқариладиган товар ва хизматларга қўшимча талаб яратади, бу эса иқтисодий ўсишга туртки беради. Бундан ташқари, яширин иқтисодиёт инсонларни иш балан таъминланишида катта рол ўйнайди.
Ijobiy ta’siri
SALBIY TA’SIRI
Тегишли равишда, жаҳон мамлакатлари тажрибасини ўрганиш иқтисодиёти ривожланган мамлакатлар хуфёна иқтисодиёт кўламини камайтириш тарафдори эканликларини кўрсатади. Жумладан, Халқаро валюта жамғармаси маълумотларига қараганда даромади юқори мамлакатларда бундай иқтисодиёт кўлами ўртача 15 фоизни, ўрта даромадлиларда - 28 фоизни ва паст даромадлиларда – 39 фоизни ташкил этади.

Yashirin iqtisodiyot xavfsizlikka tahdid soluvchi hodisa, shu sababli yashirin iqtisodiyot iqtisodiy hodisa sifatida talqin etiladi. Yashirin iqtisodiyotning iqtisodiy mohiyati va huquqiy baholanishini farqlash zarur. Iqtisodiy jihatdan bu erkin bozor qonun ­qoidalariga mos kelmaganidan yashirin yuz beradigan munosabatdir. Bu munosabatda barcha yashirin unsurlarning manfaati uyg‘unlashadi. Bu yerda ayrim shaxslar yoxud guruhlar manfaatining amalga oshishi davlat va jamiyat manfaatlariga mos kelmaslik hisobidan bo‘ladi. Shu sababdan buni jamiyat qabul qilmaydi, u yashirin tus oladi. Jamiyatga ma’qul hodisalarni yuridik qonunlar tartiblaydi. Shuni nazarda tutib, yashirin iqtisodiy faoliyatni huquqiy jihatdan g‘ayriqonuniy, qonunlar man etadigan iqtisodiy faoliyat deb aytish mumkin. Yashirin iqtisodiyot ­ global hodisa, undan zarar ko‘rmagan mamlakat yo‘q, lekin yashirin iqtisodiyot darajasi har xil bo‘ladi. Bu yashirin iqtisodiyot ildizlari chuqur bo‘lishidan guvohlik beradi. Yashirin iqtisodiyot sabablari har xil talqin etiladi. Ular ob’yektiv va sub’yektiv bo‘lishiga e’tibor beriladi. Ular orasida qonunchilikning nomukammalligi, demokratiya tamoyillari va uning institutlari rivojlanmaganligi, davlatning kuchsizligi ajratiladi. Yashirin iqtisodiyotniig mavjudligini iqtisodiy tizimning o‘zidan qidirish kerak.



Download 0,92 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish