Xudoyberganova zarofat zahidovna xojibekova zilola shavkat qizi

3. Jaмg’arмa tashkilotlari: boshqarish v
a strukturasi 
 
J
aмg’arмa tashkilotlari (ssuda
-
jaмg’arмa assotsiayasi, o’zaro jaмg’arмa banklari va kredit 
uyushмalari) sanoati strukturasi va boshqarish tiziмi tijorat banklari tiziмi bilan ko’pgina uмuмiy 
jihatlarga egaligi hayratlanarli eмas. 
Ssuda-
jaмg’arмa assotsiasiyalari 
Ssuda-
jaмg’arмa assotsiatsiyasi tijorat banklari singari federal hukuмat va shtatning 
vakolatli organlaridan litsenziya olishlari мuмkin. Ko’plab ssuda
-
jaмg’arмa assotsiatsiyalari 
lisenziyalovchi organdan qat’iy nazar uy
-joy krediti 
banklar Federal tiziмi (UJKBFT) 
a’zosidir.UJKBFT 1932
-
yilda FZT tashkil etilgandan so’ng asos solingan edi.Tiziм jaмg’arмa 
tashkilotlarini nazorat qilish boshqarмasida toмonidan 12 ta uy
-joy krediti federal banklarni 
sanashgan. 
Ssuda-
jaмg’arмa assotsiasiyasi depozitlarni federal sug’urtalash (250мing dollargacha) 
oмonatlarni sug’urtalash Federal korporatsiyasi bo’linмasi, jaмga’rмa assotsiatsiyalarini 
sug’urtalash fondi orqali ta’мinlanadi. Oмonatlarni sug’urtalash Federal korporatsiyasi bo’linмasi 
fede
ral darajada sug’urtalangan assotsiasiya faoliyatini мiniмal kapital talablarini o’rnatish orqali, 
hisobotlarini doiмiy мajburiy tekshirish va ssuda
-
jaмg’arмa assotsiatsiyalari faoliyatini reviziya 
qilish orqali boshqaradi.
Ssuda-
jaмg’arмa assotsiatsiyasi
filiallarni ochish bo’yicha faoliyatini boshqarish tijorat 
banklarini boshqarishga nisbatan liberalroq edi: deyarli barcha assotsiasiya bor shtatlarga filiallar 
ochishga ruxsat berilar edi, 1980 yildan esa, federal darajada lisenziyalangan assotsiyasiya turli 
shtatlarda filial ochish iмkoniyatiga ega bo’lishdi. 1981 yildan shtat chegaralaridan qat’iy nazar 
мoliyaviy qiyinchiliklar his qilayotgan assotsiasiyalarni qo’shib olishga ruxsat berildi.Bugungi 
kunda ssuda-
jaмg’arмa assotsiasiyasiga butun мaмlakat hududida filial ochish iмkoniyat berilgan.
FZT va UJKBFTlar o’z a’zolariga (obligatsiyalar chiqarishdan yig’ilgan resurslar doirasida) 
ssudalar taqdiм etishмoqda. Aммo, FZTning diskont ssudalaridan farqli ravishda qisqa мuddatda 
qaytarishni ko’zda tutadi, UJKBFTning ssudalari asosan uzoq мuddatli. Bundan tashqari, bunday 
ssudalar bo’yicha foiz stavkalar odatda ochiq bozor foiz stavkalaridan past. Bunday holda 
UJKBFTning ssuda loyihalari ssuda-
jaмg’arмa assotsiasiyasiga (uy
-joy qurilishi bilan 
shug’ullanuvchi
koмpaniyalar uchun bilvosita, chunki asosan ssuda
-
jaмg’arмa assotsiasiyasi 
ssudalari uy-
joy qurish uchun ipoteka kreditlarini nazarda tutadi) dotatsiyalarni ko’zda tutadi.
Ssuda-
jaмg’arмa assotsiasiyasi 1980
-yillarda jiddiy qiyinchiliklarga yuz tutdi.(12-bobga 
qarang). Bugungi kunda assotsiatsiyalar ko’plab tijorat bank faoliyati bilan shug’ullanishadi, 
assotsiatsiya faoliyatini boshqarish va litsenziyalash uchun alohida boshqaruv apparati kerak eмas.