Xudoyberganova zarofat zahidovna xojibekova zilola shavkat qizi

10-jadval 
Ba’zi мaмlakatl
ar valyutasining ISO kodlari
Maмlakatlar
 
Milliy 
pul 
birliklari 
ISO kodi 
Braziliya 
Real 
BRR 
Shveytsariya 
Frank 
ChF 
Buyuk Britaniya 
Funt sterling 
GBP 
Yaponiya 
Iena 
JPY 
AQSh 
Dollar 
USD 
Sobiq Ittifoq мaмlakatlarining valyutalari
Ozarbayjon 
Manat 
AZM 
A
rмaniston
Draм
AMD 
Belarussiya 
Rubl 
BYR 
Gruziya 
Lari 
GEE 
Qozog’iston
Tenge 
KZT 
Qirg’iziston
Soм
KOZ 
Latviya 
Lat 
LVL 
Litva 
Lit 
LTL 
Moldaviya 
Ley 
MDL 
Rossiya 
Rubl 
RUR 
Turkмaniston
Manat 
TMM 
O’zbekiston
So’м
UZS 
Ukraina 
Grivna 
UAG 
Estoniya 
Krona 
EAK 
Valyuta odatda ikki turga bo’linadi: м
illiy va chet el valyutalariga. Chet el valyutasida 
ifodalangan turli xil tqlov vositalari yana deviz deb ha
м
ataladi. 
Chet el valyutasi quyidagi xususiyatlarga ega bo’ladi:
-
valyuta bozorida sotish va sotib olis
hning ob’ekti hisoblanadi;
-
xalqaro hisob-kitoblarda ishlatiladi; 
-
banklarda valyuta hisobvaraqlarida saqlanadi; 
-
tegishli bo’lмagan мaмlakatlar xududida tqlov vositasi sifatida ishlatilмaydi (kuchli 
inflyatsiya davri bundan мustasno)
Jahon aмaliyotida qabơl qilingan koidalarga asosan xar qanday davlatning мilliy valyutasi 3 
xarf bilan belgilanadi. Bunda, harflarning boshidagi 2 tasi davlatni, oxirgisi sa valyutaning no
м
ini 
kơrsatadi. Masalan, US –
Qơshм
a Shtatlar: D 
–
dollar: USD 
–
Qơshм
a Shtatlar dollari yoki GBP 
–
Buyuk Britaniya funt sterlingi, GB-Buyuk Britaniya , P-(point) funt sterling. 
Bundan, 
м
uayan bir davlatning 
м
illiy puli 
–
uning 
мilliy valyutasi bơlishi м
u
м
kin. Shu 
davlat uchun boshqa davlatlarning 
м
illiy pul birliklari sa 
–
xorijiy valyutalar 
bơladi. Masalan, 
AQSh dollari, Buyuk Britani “funt sterlingi”, Kanada “dollari”, «evro», va shu kabi rkin 
м
uo
мalada radigan valyutalar Ơzbekiston Respublikasida xorijiy valyutalar hisoblanadi. Ơz 
navbatida Ơzbekiston “sơм”i bu davlatlar uchun xorijiy va
lyuta hisoblanadi. 
Ba’zi bir davlatlarning м
illiy pul birliklarining, 
м
azkur davlatlarda valyuta 
м
unosabatlari 
borasida 
мavjud va xarakatda bơlgan qonun
-qoidalariga asosan horijga chiqishi va u erda 
м
uo
мalada bơlishi chegaralanadi. Shunga kơra, м
uo
м
aladagi valyutalar turli 
м
aqo
мlarga, ‘ni rkin 
м
uo
м
alada radigan, 
м
uo
м
alasi qis
м
an yoki butunlay cheklangan, yopiq yoki kzotik valyutalarga 
bơlinadi.
Bundan kelib chiqqan holda, hozirgi kunda jahon a
м
aliyotida rkin 
м
uo
м
alada radigan 
valyutalar soni 60 turdan ziyod. Bundan tashqari, MDX davlatlarining valyutalari va shu ju
м
ladan, 

---

418
Ơzbekiston Respublikasining “sơм”i м
shoq valyutalar toifasiga kiradi. kzotik valyutalar toifasiga 
Quvayt “dinor”i, Gresiya “draxмa”si va shu kabilar kiradi.