Xtmfmt va te bo’limiga qarashli umumta’lim maktabi o’qituvchisi ning

O`qituvchi mavzuni xulosalab, faol qatnashgan o`quvchilar rag`batlantiriladi.


MMIBDO’:___________


Sana_____________


H
19-MAVZU: YO’L HARAKATI QOIDALARI NIMA UCHUN KERAK?
arakatlanish tezligi bobi o‘z ichiga 5 bandni oladi:
1 - band. Haydovchi sharoitlarni hisobga olgan holda transport vositasini cheklangan tezlikdan oshirmasdan boshqarishini;
2- band. Aholi yashaydigan joydagi ruxsat etilgan tezlikni;
3- band. Aholi yashaydigan joylardan tashqaridagi ruxsat etilgan tezliklarni;
4- band. Har qanday yo‘llardagi haraqat tezliklarini;
5- band. Haydovchilarga taqiqlangan holatlarni izohlaydi.
13- bob. Quvib o‘tish bobi 6 bandni o‘z ichiga oladi:
1-band. Haydovchining quvib o‘tish holatlarini;
2- band. Quvib o‘tish shartlarini;
3- band. Quvib o‘tishdagi haraqat tezligi;
4- band. Quvib o‘tishni tugallagandan keyingi holatlarni;
5- band. Quvib o‘tishni taqiqlovchi holatlarni;
6- band. Aholi yashaydigan joylardan tashqaridagi yo‘llarda quvib o‘tish hollarini.




O`qituvchi mavzuni xulosalab, faol qatnashgan o`quvchilar rag`batlantiriladi.


MMIBDO’:___________
Sana_____________




A
20-MAVZU: INSON QALBINING QUVONCH-U QAYG’USI KUYCHISI (G‘azal mulkining sultoni Navoiy tavallud topgan kun munosabati bilan)
LISHER NAVOIY
(1441-1501)
N avoiy ijodi O’zbek mumtoz adabiyotining eng yuksak bosqichidir. U ko’plab asarlar yozgan shoir. Alisher Navoiy o’zbek tili va adabiyotining dovrug’ini olamga yoydi. Shoirning avlodlarga qoldirgan eng buyuk obidalaridan biri “Hamsa” edi. “Hamsa”- beshlik degani. U besh mustaqil dostondan tashkil topgan. Har bir doston muayyan mavzu, voqeani masnaviy yo’li bilan yoritib beradi. “Hamsa” yozish ma’lum tarix va ananaga ega. Sharq adabiyotida “Hamsa” yozishni boshlab bergan buyuk ozarbayjon shoiri Nizomiy Ganjaviy (1141-1209) bo’ldi. U 1173-1201 yillarda, 28- yil davomida besh dostonni o’z ichiga olgan “Besh hazina” dostonini yaratdi . Oradan yuz yil o’tgach , Hindistonda ota-bobolari asli shahrisabzlik turkiy qabilalardan bo’lgan Xusrav Dexlaviy (1253-1325) unga javob qildi. Abiyotda hamsachilik ana’nasi paydo bo’ldi va u mahorat maydoniga aylandi.
Har bir asar”Hamsa”atalmog’i uchun:
1. Besh dostondan tashkil topmog’i;
2. Birinchi doston, albatta, pand-nasihat ruhidagi ta’limiy-axloqiy, falsafiy bo’lmog’i;
3. Ikkinchi doston Xusrav va Shirin mojorolariga bag’ishlanmog’i;
4. Uchinchi doston Layli va Majnun muhabbatini mavzu qilib olmog’i;
5. To’rtinchi doston Baxrom, beshinchi doston Iskandar haq1ida yozilmog’i shart edi.
XV asrda ikki buyuk hamsanavis-Navoiy va Jomiy maydonga chiqdilar.
Navoiy o’z “Xamsa”sini 1483-1485-yillarda yozib ,dostonlarni quyidagicha nomladi: “Hayrat ul-abror”, “Farxod va Shirin”, “Layli va Majnun”, “Sab’ai sayyor”, “Saddi Iskandariy”. Jomiy esa keyinroq “Xamsa”siga yana ikki doston qo’shib, “Haft avrang” “Yetti taxt” deb atadi