Xotira, xotiraning nerv fiziologik asoslari Tayyorladi: Abdusattorova Nilufar

 XOTIRA JARAYONLARI

• 1) Esda qoldirish va uning turlari.
• Xotira faoliyati esda qoldirishdan boshlanadi. Esda qoldirish idrok qilingan narsa va hodisalarning miya po'stila iz hosil qilishdir. Uning fiziologik asosi miya po'stida muvaqqat nerv bog'lanishning vujudga kelishidir.

Esda qoldirish aktivligi ikkiga bo'linadi.

• a) ixtiyoriy esda qoldirish b) ixtiyorsiz esda qoldirish

Ixtiyorsiz esda qoldirish

Ixtiyorsiz esda qoldirishda oldindan maqsad qo'yilmaydi, mavzu tanlanmaydi va iroda kuchi sarflanmaydi. O'zining go'zalligi, emosional ta'sirchanligi, hajmi-harakatchanligi, tezligi, shakli va boshka xossalari bilan farq qiladigan narsa va xodisalar ixtiyorsiz esda oladi. Masalan: tasodifiy hodisalar, karnay-surnay ovozi ixtiyorsiz esda qoladi.

Ixtiyoriy esda qoldirish

• Ixtiyoriy esda qoldirishda oldindan maqsad quyib, mavzu belgilanadi. 1. Maqsad qilib quyish, institutga kirish oldidagi maqsad. 2. O'quv materiallarini tushunib esda qoldirish. 3. Esda qoldirishning rasional usullaridan foydalanish, esga tushirish yo'li bilan esda qoldirish.

Inson miyasining xotira qobiliyati qanday?

• O'rtacha kattalardagi inson miyasining xotirasi trillionlab bayt ma'lumotlarni saqlashi mumkin. Stenford tadqiqotida faqat miya yarim korteksida 125 trillion sinaps borligi xabar qilingan. Boshqa bir tadqiqotda, 1 sinaps 4,7 bit ma'lumotni saqlashi mumkinligi haqida xabar berilgan. Neyronlar miya ichidagi xabarlarni qayta ishlovchi va uzatuvchi hujayralardir va sinapslar uzatilgan xabarlarni olib yuradigan neyronlar orasidagi ko'prikdir. Raqamlarni ishga tushirish - 125 trillion sinaps - 4,7 bit / sinaps va taxminan 1 trillion bayt 1 TB (Terabyte) ga teng.

XULOSA

• Biz tug'ilganimizdanoq, miyamiz o'zimiz va atrofimizdagi dunyo haqida juda ko'p ma'lumotlar bilan bombardimon qilinadi. Xo'sh, qanday qilib biz o'rgangan va boshdan kechirgan hamma narsani ushlab turamiz? Xotiralar.
• Odamlar turli vaqtlarda turli xil xotiralarni saqlab qolishadi. Qisqa muddatli xotiralar bir necha soniyadan bir necha soatgacha davom etadi, uzoq muddatli xotiralar esa yillar davom etadi. Bizda ishlaydigan xotira ham bor, bu bizga biror narsani takrorlash orqali cheklangan vaqt davomida ongimizda saqlashga imkon beradi. Har safar telefon raqamini eslab qolish uchun o‘zingizga qayta-qayta aytsangiz, siz o‘z ish xotirasidan foydalanasiz.