Xorijiy til va adabiyoti 1-fakultet 2130-guruh talabasi Mahmudova nigoraning Adabiyotshunoslik fanidan tayyorlagan perzintatsiya

Xorijiy til va adabiyoti 1-fakultet 2130-guruh talabasi Mahmudova NIGORAning Adabiyotshunoslik fanidan tayyorlagan perzintatsiya

O’tkir Hoshimovning . “Ikki Eshik Orasi” Romani

Talantli yozuvchi va jurnalist

Talantli yozuvchi va jurnalist O’tkir Hoshimov 1941-yil Toshkent viloyati Dumbirobod mahallasida oddiy ishchi oilasida dunyoga keldi. O’tkir Hoshimov Toshkent Davlat dorulfunining filologiya fakulteti jurnalistika bulimida tahsil olgan. Yozuvchi “Toshkent Haqiqati”, “Sovet O’zbekistoni” 1966-yildan “ Toshkent oqshomi” ruznomasi muhaririyatida bulim mudiri, G’afur G’ulom nomidagi Adabiyot va san’at nashriyotida muharrir o’rin bosari vazifalarida ishladi.

O'tkir Hoshimov o’z ijodini she’r va ocherklar yozishdan boshlagan. Uning birinchi ocherklar to’plami 1962-yilda “Po’lat chavondoz” nomi bilan chop etilgan. So’ngra “Cho’l havosi”, “Odamlar nima derkin...”, “Shamol esaveradi”, “Bahor qaytmaydi”,”Dunyoning ishlari” hikoya va qissalari, hamda “Nur borki, soya bor” “Ikki eshik orasi” romanlari bosilib chiqdi.

“Ikki eshik orasi” roman janriga kirib, realizm metodiga kiradi. Biografik tasnifga kiradi.

Asarning mavzusi

• “Ikki eshik orasi” romani 1986-yilda yozilgan bo’lib, O’tkir Hoshimov adabiy merosida asosiy o’rinlarni egallaydi. Romanda insonlar taqdiri va inson umrining murakkabligi zo’r mahorat bilan tasvirlanadi. Adib, birinchi navbatda tinchlikka rahna solgan urushni qoralaydi. Ayniqsa urush voqeligining har bir ota ona qalbini jarohatlagani kungllariga ozor yetkazgani romanning umuminsoniy pafosini tashkil etadi. Tajribali yozuvchi roman hodisalarini teran o’rgangani uchun har bir epizod o'quvchini ishontiradi; qalbiga jiddiy tasir qiladi. Bu asardagi odamlarning hammasi ikki eshik orasida uyga toladi. Har bir obrazda Ikki yo’li buladi.

Asarning asosiy g’oyasi:

Asardagi bosh g’oya urushda odamlarning ko’rgan qiyinchiliklari ochib berilgan. Bu asarda urushdan olisda bo’lsada xavf solinib turgan odamlar taqdiri tasvirlanadi. Inson tug’ilib bir eshikdan kirar ekan, ikkinchi eshikdan chiqishi ham bor.

Asar sarlavhasi haqida:

• “Tug’ilish va o’lish.... Bir eshikdan kirib kelamiz va ikkinchisidan chiqib ketamiz. Mana shu ikki eshik orasida bizning xayotimiz”—adib kitobga shu taxlitda nom bergan.
• Ming yil yashagan bir saxoba”Essiz-essiz u eshikdan kirdimu bu eshikdan chiqib ketyapman”degan ekan. Bir xil odamlar bor:u eshikdan kirib, bu eshikdan chiqib ketoyatganida qo’lidan kelgancha savobli ish qiladi. Hayot degan imoratga aqalli bitta g’isht qo’yib ketadi. Yana bir xillari bor:O’sha imoratdan aqalli bitta g’ishtni o’g’irlab ketgisi keladi. O’g’irlab-ku hech qayoqqa borolmaydi, narigi eshik oldiga borganda baribir tashlab ketadi. Ikki orada imoratni buzgani qoladi.

Asarning lingvistik tahlili:frazeologizm

Rost bilan yolg’onning orasi to’rt enlik.

It yotish, mirza turish.

Yuragim laxcha chug’dek yonyapti.

O’zi yo’qning, ko’zi yo’q.

Yetti nomus, bir o’lim.

Kasb ---hunarga oid so’zlar:

• Traktorchi. Brigadir.
• Oqsoqol. General.
• Zakunchi. Oddiy askar.

Joy nomlari:

• Toshkent. Alvasti ko’prik.
• Qo’qon. No’g’ayqo’rg’on.
• Do’mbirobod. Bo’rijar.
• Qoraqomish. Samarqand.

Asardagi milliy kalorit:

• Bu asarda Kimsanning urushga ketayotgan vaqtda urf-odat buyicha junatiladi. Qishloqqa osh berishadi, non tishlatib junatishadi. Bu asarda yana Robiyaning to’yi, o’glining beshik tuylari tasvirlanadi. Asar oxirida esa Xotira va qadrlash kunini milliy an’anaga aylanganii tasvirlanadi.

Asardagi tugun:

Asardagi tugun asarning boshida beriladi. Unda tasvirlarlandiki, Muzaffar ishdan kelyotganida ukasining qizalog’i Nilufar uynab yurgan buladi, Muzaffarni ko’radiyu, oldiga erkalanib keladi va o’zi bilmagan holda:

--Katta ada buvim uldila” degandan so’ng asar rivoji boshlanib ketadi.