Xorijiy mamalakatlar iqtisodiyoti va mamlakatshunoslik

2.1.3-rasm.

 

OPEC ga a’zo Fors ko’rfazi mamlakatlarini neft xom ashyosi 

eksport miqdori dinamikasi (mlrd AQSh dollar)

23

 

 

Yuqoridagi  grafigni  ko’radigan  bo’lsak  OPEC  tashkilotida  Saudiya 

Arabistoni  neft  ustidan  to’liq  ustunlikka  ega  desak  bo’ladi.  Ko’rinib  turibdiki 

2008-yilda  Saudiya  Arabistonini  OPEC  dagi  neft  eksporti  hajmi  280,9  mlrd 

dollarni  tashkil  etgan  va  bu  ko’rsatkich  bo’yicha  OPEC  ga  a’zo  Fors  ko’rfazi 

mamlakatlari  jami  neft  eksportining  56,9  %  ini  tashkil  etmoqda  deyarli  60% 

ko’satgich.  2009-yilda  esa  neft  ekspori  hajmi  157,4  mlrd  AQSh  dollarni  tashkil 

etgan  va  bu  ko’rsatkich  o’tgan  yilgiga  nisbatan  past  bo’ldi.  2009-yilda  Saudiya 

Arabistonini neft eksporti ulushi 56% ni tashkil etdi.Ko’radigan bo’lsak 2009-yilda 

jahon neft bozorida 2008-yilgi moliyaviy inqiroz sabab neftga bo’lgan talab keskin 

pasaydi  va  OPEC  mamlakatlari  ham  neft  qazib  chiqarish  hajmini  kamaytirishga 

majbur bo’ldi. 2010-yildan boshlab neft eksporti hajmi yana o’sishni boshladi va 

bu  yili  uning  hajmi  196,1  mlrd  dollarni  tashkil  etdi.  Saudiya  Arabistonini  neft 

eksporti  ulushi  2010-yilda  54,3%  ni  tashkil  etdi  ko’radigan  bo’lsak  Saudiyaning 

OPEC tashkilotidagi neft eksporti ulushi Fors ko’rfazi mamlakatlarining jami neft 

eksportining  50%  idan  yuqori  ko’rsatkichni  ifodalamoqda.  2012-yilda  Saudiyani 

                                                           

23

www.opec.org - Neft eksport qiluvchi mamlakatlar tashkiloti rasmiy saytidan olingan ma’lumot.