Xorijiy investitsiyalar haqida tushuncha va uning mohiyati. Reja

5. Investitsion faoliyatni moliyalashtirish manbalari.

Bozor iqtisodiyoti sharoitida korxonalarning asosiy va aylanma ishlab chiqarish fondlariga investitsiyalarni moliyalashtirishning o`ziga xos manbalari shakllantirilgan bo`lib bunday manbalari korxonalarning o`z o`zini moliyalashtirish tamoyillariga asoslangan holda quyidagi manbalari mavjuddir:

1. Korxona va jismoniy shaxslar jamgarmalari;

2. Bank kreditlari xisobiga moliyashtiriladigan investitsiyalar:

a) Xorijiy investitsiyalar

b) Davlat byudjeti va byudjetdan tashkari fondlar mablag`lari xisobiga moliyalashtiriladigan investitsiyalar.

Sunggi yillarda investitsiyalar tarkibi, xususan, byudjetdan ajratiladigan investitsiyalar va bank kreditlari ahamiyati keskin o`zgardi. Davlat byudjetining investitsiya sarflari 2003yilda 29,4 foizni tashkil qilgan bulsa, 2004 yilda 0,9 foizga kupaygan, ya`ni 30,3 foizni tashkil etdi. Monetar siyosat kuchaytirilishi korxonalar moliyaviy axvolining barqaror emasligi korxona va jismoniy shaxslar mablag`laridan moliyalashtiriladigan investitsion loyixalarning hajmiga o`z ta`sirini ko`rsatadi. Investitsion loyihalarni moliyalashtirishga va korxonalar uchun samarali bo`lishiga iqtisodiy infratuzilmaning markaziy bo`g`ini moliyaviy mexanizmning tarkibiy qismi bo`lgan soliklar mexanizmi xisoblanadi. CHunki soliklar xam xar bir korxona mikyosida tuzilgan investitsion loyixalarning iqtisodiy samarasi takdirini xal kilishda asosiy urinni egallaydi. O`zbekistonda xam investitsion loyixalarni tuzishda va moliyalashtirish uchun kulay investitsiya muxitni yaratish bo`yicha izchil chora- tadbirlar ishlab chikilmokda.

Ularning negizida ikkita asosiy omil yotadi:

-iqtisodiy barkarorlik;

-inflyatsiya jarayonlarini tartibga solish va milliy valyuta- sumning to`lov kobiliyatini oshirishga yunaltirilgan makroiqtisodiy siyosat.

Xozirgi paytda O`zbekiston Respublikasida kulay investitsiya loyixalarini tuzish va ularni moliyalashtirish bo`yicha kuyidagi omillar mavjud:

-investitsion loyixalar bilan shugullanuvchi shaxslarni ragbatlantirish;

-sanoatning ustuvor soxalari, yokilgi, energetika majmualari bo`yicha investitsion loyixalar tuzish jadallashtirish;

-xalk xo`jaligida ilm fanga talab kuchli tarmoqlarida ishlab turgan kuvvatlarni yangilash va yangilarini barpo etish bo`yicha intellektual investitsion loyixalarni amalga kiritilishi.

Investitsiya loyihasini moliyalashtitrish manbalari va ishtirokchilari quyidagi jadvalda keltirilgan.