Xorazm ma ’ mun akademiyasi axborotnomasi – /2020 Ўзбекистон республикаси фанлар

Натижа ва мухокама
.
Баҳор
мавсумда
жами 81 та майнанинг озиқа таркиби таҳлил 
этилди
(март ойида 23 та, апрелда 34 та, майда 24 та). Уларнинг озуқа таркиби билан бирга 
умумий тана ва ошқозон массалари ҳам ўрганилди
(1-
жадвал). 
Майналарнинг умумий тана вазни, ошқозонининг умумий вазни ва ошқозонидаги озуқа 
вазнлари март ойидан май ойига томон ошиш тенденциясига эга. Умумий тана вазнининг 
ошиши ошқозон ва унинг таркибидаги озуқа миқдорининг ошишига тўғри пропорционал 
бўлиб, май ойида март ойига нисбатан тана вазнининг ўртача ошиши 44,8%
ни, мос равишда 
ошқозон вазни 42,8%,
ошқозондаги озуқа вазни эса 85
% 
ни ташкил этди. Ушбу 
кўрсаткичларнинг ошишини майнанинг ҳаётий циклидаги ўзгаришлар (қишлаш давридан 
кўпайиш даврига ўтиши), озуқа турининг кўпайиши, иқлимнинг мавсумий ўзгариши каби 
омиллар билан тушунтириш мумкин. Турли агроценозлар, сув ҳавзаларининг қирғоқлари 
ҳамда яйловлардан овланган майналар ошқозонидаги озуқаларнинг учраш частотаси, озуқа 
турининг ҳар
бир ошқозондаги учраш миқдорлари, ўрганилган ошқозонлардаги 
озуқаларнинг умумий миқдорлари тўғрисидаги маълумотлар 2
-
3 жадвалларда келтирилган. 
Турли агроценозлардан (ғўза, кузги буғдой, беда, аҳолининг хусусий томорқалари) жами 59 
та майналар ушланди ва ошқозонидаги озуқа таркиби ўрганилди (2
-
жадвал).
Ўрганилган ошқозонларда 55 турга мансуб ўсимлик ва ҳайвонлар тана қисмларининг 
учраши аниқланди. Шундан ҳайвон турлари (личинкалари билан бирга) 43 тани (78%), 
ўсимликлар 12 тани (22%) ташкил этди. Ўсимлик озиқларидан балх тутининг учраш 
частотаси (12 та, 20.33%) ва умумий сони (58 та, 4,89%) бўйича юқори кўрсаткични 
эгаллайди. Ҳайвонларга мансуб озиқ турларидан зарарли хасванинг учраш частотаси ва 
умумий сони юқорилиги аниқланди (мос равишда 23 та, 38,98% ва
161 та, 13,58%). Баҳор 
ойларида сув ҳавзаларининг қирғоқлари ва яйловлардан озуқа таркибини ўрганиш мақсадида 
22 та майна ушланди (3
-
жадвал). Уларнинг ошқозонида 26 турга мансуб фақат ҳайвон 
озуқалар борлиги аниқланди. Учраш частотаси бўйича чигиртка (13 та, 59,0%), озуқанинг 
умумий сони бўйича қора чумоли (77 та 16,27%) етакчи ўринни эгаллаши аниқланди.
Баҳор ойларида майналарнинг ошкозонларида учраган озуқалар ( 3
-
жадвал) 59 турда 
бўлиб, уларни 2 та гуруҳга ажратиш мумкин. Ҳайвон озуқалари хилма
-
хиллиги, миқдори 
жиҳатидан кўп бўлиб (1420 та объект), умумий озуқанинг 85,6% ини ташкил этади. 

---