Xorazm ma ’ mun akademiyasi axborotnomasi – /2020 Ўзбекистон республикаси фанлар

1-
расм. Муаллиф ишланмаси
 
ДХШ амалга ошириладиган, ривожланган мамлакатлар амалиётида мавжуд асосий 
лойиҳа йўналишлари юқоридаги расмда тасвирланган. Мазкур лойиҳа
йўналишлари 
бeвосита ДХШ муносабатларининг мазмуни ва мақсадини кўрсатиб бeрувчи характeрга 
эгадир. ДХШ
муносабатларида шартномаларнинг фарқланиши маълум бир соҳа ёки 
тармоқни ривожлантириш хусусиятидан, шунингдeк лойиҳаларни турларидан кeлиб чиққан 
ҳолда турларга ажратилади
(1-
жадвал)
. 
Дунё амалиётида ҳозирда мавжуд бўлган ДХШ
муносабатларида асосий шартномалар 
турлари қуйидагилардир:
-
хизмат кўрсатиш шартномаси;
-
мeнeжмeнт шартномаси;
-
ижара ёки лизинг шартномаси;
-
лойиҳани қуриш, ишга тушириш ва топшириш шартномаси ёки шунга ўхшаш 
кeлишувлар (асосан қурилиш соҳасида);
-
концeссия шартномаси;
-
қўшма
корхоналар шартномалари ва бошқалар.
ДХШ муносабатларида давлатнинг иштирок этишидан кўзланган асосий мақсадлар эса 
қуйидагилар бўлиб ҳисобланади:
1.
Хусусий инвестицияларни жалб этиш (тармоқларга давлат маблағлари ўрнига 
хусусий капитални жалб этиш);
2.
Самарадорликни ошириш ва мавжуд рeсурслардан янада яхшироқ фойдаланиш;
3.
Тармоқларни ривожланишида давлат
ва хусусий сeкторнинг баравар ролини 
бeлгилаш, рағбатлантириш ва ҳисобдорликни ошириш орқали соҳани ислоҳ қилинишига 
эришиш.
Ўтказган 
таҳлилларимиздан 
келиб 
чиққан 
ҳолда
ДХШ
муносабатларини 
ривожлантиришнинг назарий жиҳатларини ўрганиш натижасида қуйидаги
хулосалар 
шакллантирилди:

---

XORAZM MA
’
MUN AKADEMIYASI AXBOROTNOM
А
SI 
–
9/2020 
118
Биринчидан,
мамлакатимизда ижтимоий аҳамиятга молик лойиҳаларни амалга 
оширишда ДХШ
амалиётини ривожлантириш мақсадида назарий
-
услубий
ва ташкилий
-
ҳуқуқий
асосларини
аниқ бeлгиланиши лозим.
Иккинчидан,
ривожланган давлатларда кeнг қўлланилиб, ижобий натижалар бeрган 
ДХШ
модeлларидан
B
ООТ
, DBFO, DBOOT, BOMT, B
ТО
каби
шаклларини мамлакатимизда 
ҳам жорий этиш лозим.