Xorazm ma ’ mun akademiyasi axborotnomasi – /2020 Ўзбекистон республикаси фанлар

Иззат –ҳурмат. 
 
Зиёда 
иззат
-
ҳурмат
, юртим тўй бериб ҳормасин, 
Довруғи достон элимда ҳеч ким наводан қолмасин
.
(
“Ўлгунча сизни дерман”, 181
-
бет). 
Ушбу мисралардаги жуфт сўзларнинг ҳар иккаласи ҳам араб тилига мансубдир. Иззат
-
ҳурмат, 
улуш маъноларини англатса, ҳурмат
-
эҳтиром, сийлов, иззат
-
икром каби тушунчаларга эга. 
Мисралар қатидаги жуфтликлар маънодорликни
кучайтириш, тасвир салмоқдорлигини ошириш 
каби бадиий
-
эстетик вазифани адо этади. 
1. Ўзаро бир
-
бирига яқин бўлган жуфт сўзлар
.
Синонимик жуфт сўзлар асосан маънодош семалардан ташкил топса, маъноси бир
-
бирига анча 
яқин бўлган жуфтликларда жуфт сўзлар яккаланса, ҳар бири бошқа мазмун касб этади.
Олма 
-
анор
.
Кўзга айланг тўтиё ардоқлабон ўз ёрингиз, 
Сийнаси боғи Эрам
-
олма
-
анордан
қўймасин.
(“Ўлгунча сизни дерман”, 250
-
бет). 
Олма билан анор номлари айрим олинганда, икки хил мевани англатади. Мисралар қатида эса 
бирикиб кўпликни ифодалайди. Ўз навбатида шоир бу ерда ушбу номларни аёл кўксига чоғиштириб
метафора ҳам ҳосил қилган. 
Бу сўзларнинг биринчиси туркий бўлиб, кейингиси форс тилига оиддир.
Ўйнаб –кулмоқ
.
Бирга яйраб келарман деб, аҳду паймонни мўл бериб, 
Қани, маҳваш, 
ўйнаб
-
кулиб
, мен томонга борғонингиз
[3].
Мазкур жуфт сўзлар ажратилганда ҳар бири бошқа маънога ўтиб кетади. Ўйнамоқ –рақсни, 
кулмоқ руҳий кўтаринкилик тушунчасини ифодалайди.
Жуфт сўзлар бириккан ҳолда шодиёналик, 
хурсандликни англатади, мисралардаги ифодавийликни юксалтиради.