Xorazm ma ’ mun akademiyasi axborotnomasi – /2020 Ўзбекистон республикаси фанлар

Abstract. The article provides a brief description of the results of the studied triticale lines. 
Keywords. Variety, line, triticale, selection, yield, 1000 kernel weight, grain, volume weight, drought, 
heat 
 
Мавзусининг долзарблиги. 
Ҳозирги
пайтда республикамизда чорвачиликни ривожлантириш 
учун мустаҳкам озуқа базасини яратиш
, 
озуқабоп экинларнинг юқори ҳосилли, қурғоқчиликка, 
иссиқка, касаллик ва зараркунандаларга
чидамли навларини яратиш
бугунги куннинг долзарб 
масалаларидан бири ҳисобланади.
Давлатимиз раҳбарининг 2019 йил 23 октябрдаги ПФ
-5853-
сонли фармони билан Ўзбекистон 
Республикаси қишлоқ хўжалигини ривожлантиришнинг 2020
-
2030 йилларга мўлжалланган 
стратегияси қабул қилинган эди. Ушбу ҳужжат доирасида замонавий ёндашув асосида соҳа 
модернизацияси бошланди. Шунингдек, 2019 йил 7 ноябрда Президентнинг «Қорақалпоғистон 
Республикасида чорвачилик тармоқларини жадал ривожлантириш чора
-
тадбирлари тўғрисида» ги 
қарори қабул қилинди.
Бу аҳолини озиқ
-
овқат маҳсулотлари билан таъминлашда асосий тармоқ бўлган чорвачиликни 
кўпайтириш ва ривожлантиришдаги муаммоларни ечишга кенг йўл очади ҳамда лалми ҳудудларда 
жойлашган аҳолини
чорвачилик маҳсулотларига бўлган талабини қондиришга имконият яратади. 
Мавзунинг ўрганилганлик даражаси. 
Тритикале Ўзбекистонда экилаётган янги ем
-
хашак 
экини ҳисобланади. У серҳосил, касаллик ва заракунандаларга, ётиб қолишга ва бошқа ташқи 
муҳитнинг ноқулай об
-
ҳаво шароитларига чидамли бошоқли дон экинидир. 

---

XORAZM MA
’
MUN AKADEMIYASI AXBOROTNOM
А
SI 
–
12/2020 
28
Тритикаленинг биринчи саноат миқёсида гексоплоид навлари Канада, Испания, АҚШ ҳамда 
Венгрияда яратилган. Тритикале экинини Россияда Г.М.Мейстер (1981 й), В.Н.Лебедов (1925 й), 
В.Е.Писаров ва А.И.Державинлар (1939 й) ўрганишган ва дурагайларини яратишган. 
Ўзбекистонда суғориладиган майдонларда тритикале экини бўйича Дон ва дуккакли экинлар 
ИТИ Маккажўхори илмий
-
тажриба станциясида И.В.Массино, А.И.Массино ва Ўзбекистон 
ўсимликшунослик ИТИ да Д.Ж.Айрапетов, Б.Джумаханов, Тошкент давлат аграр университети 
У.Д.Бобатова ва бошқалар
,
лалмикор майдонларда Дон ва дуккакли экинлар илмий тадқиқот институти 
Ғаллаорол илмий тажриба станциясида Ҳ.Т.Одилов ва К.Т.Исаковлар томонидан 2005 йилдан буён 
ўрганиб келинмоқда. 
Мақсади. 
Лалмикор ерларда дуккакли дон ва ем
-
хашак экинларининг ташқи муҳитнинг ноқулай 
тупроқ
-
иқлим
шароитига мослашган, қурғоқчиликка, иссиқка, касаллик ва зараркунандаларга чидамли
бўлган нав
намуналарини
танлаш ҳамда улар асосида дон сифати юқори
бўлган янги маҳаллий 
навларини яратиш ҳамда
бирламчи уруғчилигини олиб бориш
мақсадида илмий тадқиқот ишлари олиб 
борилди.